مسجد قُبا نخستین مسجد جهان اسلام است که در بیرون شهر مدینه قرار دارد. نخستین سنگهای بنای این مسجد توسط محمد پس از مهاجرت او از مکه به مدینه گذاشته شد. قبا نام قریهای در نزدیکی مدینه بودهاست. مسجد در سال اول هجری، توسط پیامبر اسلام به پیشنهاد عمار یاسر و یا به تقاضای ساکنان محل در قبا بنا شد. آوردهاند که پیامبر شخصاً کار میکرد
و خشتها را حمل و تعبیه میکرد. پیامبر همچنین یک مرتبه در هفته در آنجا نماز میخواند.
این مسجد بارها بازسازی شده است. نخستین مرتبه در زمان عثمان و آخرین بار در سال ۱۴۰۵ هجری قمری. در آخرین بازسازی، رواقها گسترش یافتند، چهار گلدسته به ارتفاع ۴۷ ساخته شد، شش گنبد بزرگ به قطر ۱۲ ساخته شد و در نهایت، مساحت شبستان به ۵۰۳۵ افزایش یافت.
همان روز رسول خداص مسجدی در آنجا تأسیس کرد که به نام منطقه شهرت یافت. حضرت محمدص همچون دیگر کارهای اجتماعی، در ساخت این مسجد شرکت داشت و مانند بقیه کار میکرد. بعدها نیز معمولاً هفتهای یک روز پیامبرص به مسجد قبا میرفت و در آنجا نماز میخواند.
از همان زمان مسلمانان با توجه به اهمیتی که حضرت محمدص برای مسجد قبا قایل بود، به این مسجد اهمیت میدادند. مسجد قبا بارها بازسازی شد. نخستین بار در روزگار خلیفه سوم، بار دیگر در دوره عمر بن عبدالعزیز که آن را توسعه داد و رواقها و گلدستهای برایش ساخت. پس از آن هم بارها این مسجد بازسازی شد که آخرین بار در سال 1405 هجری بود. در این سال از چهار طرف بر مساحت مسجد افزوده و به جای ساختمان قدیمی آن، بنایی بزرگتر براساس معماری بنای قبلی ساخته شد.
در این بازسازی بهجای یک گلدسته پیشین، در چهار طرف مسجد چهار گلدسته به بلندی 47 متر قرار گرفت. حالا دو رواق شمالی و جنوبی با یک محوطه روباز میان آنها برای مسجد ساخته شده. این دو رواق از غرب و شرق به دو رواق طولانی متصلاند و روی مسجد هم با مجموعهای گنبد بزرگ و کوچک پوشیده میشود؛ شش گنبد بزرگ با قطر 12 متر و 56 گنبد کوچک ششمتری بخشی از سقف مسجد متحرک است و مساحت شبستان آن به 5035 متر مربع میرسد. این مسجد حالا کتابخانه و مرکز خرید و... هم دارد.
اطلاعات اولیه مسجد قبا | |
---|---|
موقعیت | مدینه, عربستان سعودی |
سیستم مختصات جغرافیایی | ۰۲″ ۳۷′ ۳۹°شرقی ۲۱″ ۲۶′ ۲۴°شمالی / ۳۹٫۶۱۷۲۲غرب / -۳۹٫۶۱۷۲۲;-۲۴٫۴۳۹۱۷ (Quba Mosque) (نقشه) |
وابسته به دین یا مذهب | سنی, شیعه |
ناحیه | حجاز |
استان | Al Madinah Province |
وبگاه | Quba Mosque Foundation and Islamic Center |
شرح معماری | |
نوع معماری | مسجد |
سال پایان ساخت | 622 |
مشخصات | |
گنبد(ها) | 6 |
مناره(ها) | 4 |