۱ - از امام صادق (علیه السلام ) نقل است که
فرمودند: ((مدت شیرخوارگى بیست و یک ماه است و کمتر از آن ستم بر کودک است
))(۷۴).
۲ - امیرالمومنین (علیه السلام ) مى فرمایند: ((بنگرید چه کسى به
کودکانتان شیر مى دهد که کودک با آثار روانى همان شیر به جوانى مى رسد)).
۳ -
پیامبر اکرم (صلى الله علیه و آله و سلم ) مى فرمایند: ((نگذارید زن احمق یا زنى که
چشم او ضعیف است به فرزندانتان شیر دهد که شیر اثر وضعى دارد))(۷۵).
۴ - امام
باقر (علیه السلام ) مى فرمایند: ((به کودکانتان از شیر زن زیبا و خوشرو بخورانید،
نه شیر زن زشت رو را که شیر، اثر وضعى دارد))(۷۶).
۵ - براى شیر دادن بچه بهتر
از هر کس مادر اوست و سزاوار است که مادر براى شیر دادن از شوهر خود مزد نگیرد؛ خوب
است که شوهر مزد بدهد(۷۷).
۶ - مستحب است دایه اى که براى طفل مى گیرند، دوازده
امامى ، داراى عقل و عفت و صورت نیکو باشد(۷۸).
۷ - مکروه است دایه اى بگیرند که
بچه اى که دارد از زنا به دنیا آمده باشد(۷۹).
۸ - مستحب است از زن ها جلوگیرى
کنند تا هر بچه اى را شیر ندهند. زیرا ممکن است فراموش شود که به چه کسانى شیر داده
اند و بعدا دو نفر محرم با یکدیگر ازدواج نمایند(۸۰).
۹ - مستحب است پدر و مادر
درباره از شیر گرفتن فرزند با یکدیگر مشورت و رایزنى کنند(۸۱).
۱۰ - اسلام به
والدین توصیه مى کند که گریه کودکانشان را تحمل کنند و آنها را از آن که به خاطر
گریه ، کودکان خود را بزنند، منع مى کند. پیامبر اسلام (صلى الله علیه و آله و سلم
) در روایتى فرمودند: ((به خاطر گریه ، کودکان خود را نزنید. گریه آنها در طول چهار
ماه ، شهادت به یگانگى اللّه است و در چهار ماه دیگر درود بر پیامبر (صلى الله علیه
و آله و سلم ) و خاندان او و در چهار ماه بعد دعا براى پدر و مادرشان مى
باشد))(۸۲).
۱۱ - سنت پیامبر (صلى الله علیه و آله و سلم ) شیر دادن به کودک را
تشویق مى کند. پیامبر (صلى الله علیه و آله و سلم ) در حدیث شریفى پیرامون اجر زن
شیرده فرمودند: ((هر گاه زنى کودکى را شیر دهد، هر مکیدن کودک برابر است با آزاد
کردن فرزندى از فرزندان اسماعیل و هر گاه از شیر دادن او فارغ شد، فرشته اى بزرگوار
به پهلوى او مى زند و مى گوید: کار را از سر گیر که خداوند تو را بخشیده است
))(۸۳).
۱۲ - امام صادق (علیه السلام ) به زن شیرده توصیه مى کنند که از دو
پستان به نوزاد شیر دهد. چرا که شیر یکى از پستان ها به منزله خوراک (طعام ) و
دیگرى به منزله آب براى کودک است (۸۴).
اسلام در مورد تربیت کودکان سفارشاتى
دارد که عبارتند از:
۱ - اسلام ، خیر خوبى را براى فرزندان توصیه مى کند و دستور
مى دهد که آنها را دوست بدارند و به وعده هایى که به آنها مى دهند، وفا کنند. چرا
که در حدیثى از پیامبر (صلى الله علیه و آله و سلم ) آمده است که کودکان گمان مى
کنند که شما روزى آنها را مى دهید(۸۵).
۲ - اسلام توصیه مى کند که فرزندان خود
را ببوسید. مردى نزد پیامبر (صلى الله علیه و آله و سلم ) آمد و عرض کرد: من هرگز
فرزندم را نبوسیده ام . وقتى رفت پیامبر (صلى الله علیه و آله و سلم ) فرمودند:
((این مرد نزد من از اهالى دوزخ است )). در حدیثى دیگر از پیامبر (صلى الله علیه و
آله و سلم ) نقل شده است : ((هر کس فرزند خود را ببوسد، خداوند حسنه اى براى او مى
نویسد))(۸۶).
۳ - اسلام توصیه کرده است که میان کودکان برابرى و عدم تمایز
برقرار کنید. پیامبر (صلى الله علیه و آله و سلم ) مردى را دید که یکى از دو پسرش
را مى بوسد و دیگرى را رها مى کند. پس به فرمودند: ((آیا میان آن دو برابرى برقرار
نمى کنى ؟!))(۸۷)
۴ - پیامبر (صلى الله علیه و آله و سلم ) درباره اداى حقوق
کودکان الگوى جهانیان است . در روایتى آمده است که رسول خدا (صلى الله علیه و آله و
سلم ) نماز ظهر را با مردم گذارد و دو رکعت پایانى را سبک برگزار کرد. وقتى پیامبر
از نماز فارغ شد، مردم گفتند: آیا در نماز چیزى پیش آمد؟ فرمودند: چه چیزى ؟ گفتند:
دو رکعت پایانى نماز را سبک برگزار کردید! پیامبر (صلى الله علیه و آله و سلم )
فرمود: ((آیا گریه کودک را نشنیدید؟(۸۸))) .
۵ - اسلام براى تربیت ، سه مرحله
مقرر کرده است و هر مرحله هفت سال است . امام صادق (علیه السلام ) مى فرمایند:
((بچه هفت سال بازى مى کند، هفت سال علم و قرآن مى آموزد و هفت سال حلال و حرام را
مى آموزد)). همچنین مى فرمایند: ((بگذار فرزندت به شش سالگى برسد و سپس هفت سال او
را نزد خود نگهدار و چنان که مى خواهى او را ادب کن . پس اگر پذیرفت و شایستگى یافت
، چه بهتر، وگرنه او را رها کن (۸۹))) .
۶ - در روایتى آمده است که اگر پسران شش
ساله شدند، مى باید با یکدیگر در یک لحاف نخوابند. همچنین در روایت دیگر وارد شده
است که پسران و دختران که ده ساله شوند، رختخواب ایشان را باید جدا کنند(۹۰).
۷
- حضرت صادق (علیه السلام ) فرمودند: ((به فرزندان خود به زودى احادیث را یاد بدهید
که مخالفان ایشان را گمراه نکنند(۹۱))).
۸ - رسول خدا (صلى الله علیه و آله و
سلم ) فرمودند: ((حق فرزند پسر بر پدر آن است که نام نیک برایش تعیین کند و به او
قرآن بیاموزد؛ او را ختنه کند و به شنا یاد دهد و اگر فرزندش دختر است ، نام نیک
برایش تعیین کند و به او سوره ((نور)) را یاد دهد؛ سوره ((یوسف )) نیاموزد و او را
در بالاخانه ها جا ندهد و او را زود به خانه شوهر فرستد.)) پس حضرت فرمودند: ((هر
که فرزند خود را فاطمه نامید، او را دشنام ندهد، نفرین نکند و کتک نزند(۹۲))).
۹
- در حدیثى از حضرت امیرالمومنین (علیه السلام ) آمده است : ((چربى و کثافت دست و
صورت اطفال را در هر شب ، پیش از خواب بشویید که شیطان مى آید و ایشان را بو مى کند
و آنها در خواب مى ترسند و ملائکه نویسندگان اعمال ، متاءذى (اذیت ) مى
شوند(۹۳(
)).
۱۰ - از مسائلى که پدر و مادر باید در تربیت فرزندان دقت و
رعایت کنند، یاد دادن ادب ، نظافت و بهداشت است و باید فرزندان را با این مسائل
اسلامى بار آورند(۹۴).
منبع:آداب معنوى 2000 عمل مستحب و مکروه