راه تحصیل حضورقلب درنماز
فرمودند:
اگر کسی بخواهد حضور قلب تحصیل کند، لحظه ای که درنماز، توجه پیدا می کند، اختیارا قلب خود را منصرف [به غیر} نکند.
همین اقدام، سبب دوام حضور می شود.[تا] عمل نکند، نمی فهمد.
(یعنی نمی تواند آثار و برکات این دستورالعمل را بفهمد.)
اهمیت نماز از آدم تا خاتم از زمین تا آسمان، زمین زلزله میشود، نماز واجب میشود، آسمان باران ندارد، نماز باران میخوانند، نوزاد در زایشگاه به دنیا میآید، در گوش او اذان و اقامه میگویند و در قبر قرار میگیرد، نماز می خوانند، چه واجبی داریم که از آدم تا خاتم است، چه واجبی داریم که از زایشگاه تا قبرستان باشد.
حجتالاسلام والمسلمین محسن قرائتی در جمع دانشپژوهان مرکز تخصصی نماز به موضوع «اهمیت نماز» پرداخت که مشروح سخنان وی توسط خبرنگار آیین و اندیشه فارس منعکس میشود.
این مطالب است که حساب نماز را از همه چیز جدا میکند.
88 بار فقط لفظ صلاة آمده، غیر از لفظ عبادات، سجده، قنوت، تسبیح، ذکر، چه واجبی را اینقدر خداوند به آن بها داده است.
چه واجبی است که از همه کمالات این کمال را میگوید؛ در زیارت وارث اول میگوییم: «أَشْهَدُ أَنَّکَ قَدْ أَقَمْتَ الصَّلاَةَ وَآتَیْتَ الزَّکَاةَ وَأَمَرْتَ بِالْمَعْرُوفِ وَنَهَیْتَ عَنِ الْمُنْکَر»[1] بعد از این مطلب خطاب به امام حسین(ع) میگوییم جاهدت فی اللّه.
این چه واجبی است که میارزد هر کلمهاش یک گلوله بخورد، چون نماز ظهر عاشورا امام حسین(ع) دو رکعت نماز سی و پنج کلمه است، سی و پنج تیر رها کردند.
تمام مردمی که حج میروند یا برای حج میروند یا برای عمره ولی بنیانگذار مکه وقتی که به مکه رفت، گفت: خدایا آمدهام مکه نه برای حج است نه برای عمره، گفت: «رَبَّنا إِنِّی أَسْکَنْتُ مِنْ ذُرِّیَّتی بِوادٍ غَیْرِ ذی زَرْعٍ عِنْدَ بَیْتِکَ الْمُحَرَّمِ رَبَّنا لِیُقیمُوا الصَّلاةَ»[2]، نماز چه قدر اهمیت دارد که پیامبرخدا زن و فرزندش را در وادی بیآب علف رها میکند تا نماز اقامه شود.
- هیچ عبادتی 350 رقمی نداریم، حج دو الی سه رقم است، روزه هم این گونه است، ولی 350 نماز مستحبی داریم.
- بررسی مهندسی نماز (چرا نماز آیات پنج تا رکوع دارد)، ما روی مهندسی نماز کار نکردهایم.
- ریتم نماز کار نشده (بحث قرائت و آهنگ نماز)
- در مورد کلمات نماز کار نشده، مثلاً چرا ایاک نعبد بر ایاک نستعین مقدم شده است.
تدبر در معانی و مفاهیم نماز در درک عظمت آن، انسان را بیش از پیش در برابر ذات مقدس احدیت خاضع و خاشع می نماید و درهای عبودیت را به روی انسان می گشاید، تمام فرازهای نماز خود پیامی از خدا به بندگان است تا در مراحل زندگی خود دمی از یاد و ذکر او غافل نشوند.
سؤال: در نماز میخوانیم «السلام علیکم و رحمة الله و برکاته» مورد خطاب سلام های نماز چه کسانی هستند؟
پاسخ:
اگر ظاهر امر در نظر گرفته شود، گفته می شود: این سلامها از طرف نمازگزاران بیان میشود، امّا در واقع این سلامها از ناحیه خداوند صادر میشود، ولی از زبان نمازگزار بیان میشود. و در حقیقت، نمازگزار ترجمان سخن خداوند است و این توفیق به این عبد و نمازگزار داده شده است که سخن خداوند را به مخاطبین برسانند. امیرالمؤمنین ـ علیه السّلام ـ در جواب این سؤال که معنای السلام علیکم امام چیست؟ میفرماید: امام مترجم سخن خداوند است و به اهل جماعت میگوید، شما از عذاب روز آخرت در امان هستید.[1]
بنابراین، این سلامها از ناحیه خداوند و فرشتگان موکل هستند که از زبان آن نمازگزار صادر میشوند.
نماز صحیح، نمازی است که مقدمات و مقارنات آن مطابق دستورهای اسلام انجام شود، کلمات آن درست ادا شود و قیام، قعود، رکوع و سجود آن به درستی انجام شود. در مقابل این نماز، نماز باطل قرار دارد و آن نمازی است که نمازگزار عبارت های آن را به طور صحیح ادا نمی کند، حمد و سوره را اشتباه می خواند، رکوع و سجود را کامل انجام نمی دهد، نماز را تند می خواند و کلمات آن را شمرده و درست ادا نمی کند. چنین نمازی صاحب خود را نفرین می کند و شخصی که مورد نفرین نماز قرار گیرد، از رحمت خداوند دور می شود و رسول اکرم(ص) و امامان معصوم(ع) روز قیامت او را شفاعت نمی کنند. از پیامبر اکرم(ص) نقل شده است که فرمودند: «شخصی که نماز را سریع می خواند و رکوع و سجود آن را ناقص انجام می دهد، مانند مرغی است که از زمین دانه برمی چینند.»
نماز صحیح سه قسم است: