جهاد با نفس= راحتی دنیا وآخرت

جهاد با نفس= راحتی دنیا وآخرت

• مربوط به موضوع » پیام‌های قرآنی

 

جهاد با نفس= راحتی دنیا وآخرت

آیات :

« وَ ما أُبَرِّئُ نَفْسی‏ إِنَّ النَّفْسَ لَأَمَّارَةٌ بِالسُّوءِ إِلاَّ ما رَحِمَ رَبِّی إِنَّ رَبِّی غَفُورٌ رَحیمٌ (53)»یوسف 53

من هرگز خودم را تبرئه نمى‏کنم، که نفس(سرکش) بسیار به بدیها امر مى‏کند؛ مگر آنچه را پروردگارم رحم کند! پروردگارم آمرزنده و مهربان است.»

إِنَّ النَّفْسَ لَأَمَّارَةٌ بِالسُّوءِ إِلَّا ما رَحِمَ رَبِّی «یوسف 53». على (ع) در باره چنین انسانى فرموده است:

قد احرقت الشّهوات عقله و اماتت قلبه و اولهت علیها نفسه. « غرر الحکم صفحه 532»

 تمایلات نفسانى و شهوات، خرمن عقل وى را آتش زده‏اند و دلش را کشته‏اند و او را واله و شیفته نفس خود کرده‏اند.

یکى از مصادیق جهاد نفس، این است که انسان فقط در هنگام نیاز بخورد و بخوابد و سخن بگوید، و خلاصه نفس خود را از هوا و هوس باز بدارد، چنان که خداى‏بزرگ مى‏فرماید:

وَ أَمَّا مَنْ خافَ مَقامَ رَبِّهِ وَ نَهَى النَّفْسَ عَنِ الْهَوى‏  فَإِنَّ الْجَنَّةَ هِیَ الْمَأْوى‏ «النازعات 40»: و آن کسى که از مقام خداى خود ترسید و نفس را از هوا بازداشت، جایگاه او بهشت خواهد بود.و باید دانست که: جهاد با نفس، راحتى (دنیا و آخرت را) در پى دارد.(1)

روایات :

1- از امام صادق علیه السّلام روایت است که فرمود: پیامبر اکرم صلّى اللَّه علیه و آله عده‏اى را به جنگ فرستاد، چون از جنگ باز گشتند فرمود: آفرین به گروهى که پیکار کوچکتر را سپرى کردند و پیکار بزرگتر بر عهده آنان به جاى مانده است، گفته شد: اى فرستاده خدا! پیکار بزرگتر چیست؟ فرمود: پیکار با نفس. 2- امام صادق علیه السّلام فرمود: نفست را به خاطر خودت به زحمت و مشقّت بیانداز زیرا اگر چنین نکنى دیگرى خودش را براى تو به زحمت نمى‏افکند.

3- امام صادق علیه السّلام به مردى فرمود: تو طبیب خود هستى و بیمارى براى تو روشن و آشکار گردیده است و نشانه تندرستى و سلامت را دانسته‏اى و بر داروى دردت نیز راهنمایى‏شده‏اى، پس بنگر که چگونه به کار نفس خویش مى‏پردازى.

 4- امام صادق علیه السّلام به مردى فرمود: قلبت را [براى خودت‏] به مثابه همدمى مهربان و به منزله فرزندى که با تو دوستى خالصانه دارد قرار ده و دانشت را همچون پدرى که از او پیروى مى‏کنى و نفست را همانند دشمنى که با او به پیکار بر خاسته‏اى و مال و دارایى‏ات را امانت و عاریتى بدان که آن را [باید به صاحبش‏] برگردانى.

5- از سخنان رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله است که فرمود: توانمند کسى است که بر نفس خویش چیره شده باشد.

6- امام صادق علیه السّلام فرمود: کسى که اندرز دهنده‏اى از درون قلب خود و باز دارنده‏اى از درون جان خود نداشته باشد و همدمى ارشادگر با او نباشد، دشمنش [که همان هواى نفس و شیطان است‏] بر گردن او چیره مى‏گردد.

7- از امام صادق علیه السّلام و او از پدرانش- که بر همگى درود باد- روایت است که فرمود: در سفارش پیامبر اکرم صلّى اللَّه علیه و آله به على علیه السّلام آمده است که فرمود: اى على! برترین جهاد آن است که کسى صبح کند در حالى که تصمیم ستم نمودن به احدى را نداشته باشد.

8- از امام صادق علیه السّلام روایت است که فرمود: کسى که در هنگام فریفته شدن به چیزى و هنگام ترس و زمانى که میل به چیزى پیدا مى‏کند و یا خشمگین و یا خوشنود مى‏گردد مالک نفس خویش باشد (خود را نگاه دارد) خداوند بدن او را بر آتش حرام مى‏گرداند.

9- در روایت دیگرى از امیر المؤمنین علیه السّلام پس از نقل روایتى شبیه به روایت اوّل از این باب آمده است که: رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمود: برترین جهاد، جهاد کسى است که با نفس درون خویش مجاهده مى‏کند.

10- و از امیر المؤمنین علیه السّلام روایت است که فرمود: مجاهد کسى است که با نفس خویش مجاهده و مبارزه کند.   (2)

شیفته نفس اماره‏

إِنَّ النَّفْسَ لَأَمَّارَةٌ بِالسُّوءِ إِلَّا ما رَحِمَ رَبِّی «یوسف 53». على (ع) در باره چنین انسانى فرموده است:

قد احرقت الشّهوات عقله و اماتت قلبه و اولهت علیها نفسه. « غرر الحکم صفحه 532»

 (1) تمایلات نفسانى و شهوات، خرمن عقل وى را آتش زده‏اند و دلش را کشته‏اند و او را واله و شیفته نفس خود کرده‏اند.

قال علىّ علیه السّلام: زوال العقل بین دواعى الشّهوة و الغضب. « مستدرک 2، صفحه 287»(3)

 (2) على علیه السّلام فرموده است: در کشاکش انگیزه‏هاى شهوت و غضب، عقل بشر تیره و تار مى‏شود و فروغ خود را از دست میدهد.

و عنه علیه السّلام: من لم یملک شهوته لم یملک عقله. «مستدرک 2، صفحه 287»

 (3) و نیز فرموده است: کسى که مالک شهوت خود نباشد مالک عقل خود نخواهد بود.

پی نوشت :

1- ارشاد القلوب-ترجمه سلگى، ج‏1، ص: 252-253 1- ‏

2- جهاد النفس وسائل الشیعة-ترجمه افراسیابى، ص: 11

3- الحدیت-روایات تربیتى، ج‏2، ص: 209