قرآن کریم، محکم و متشابه

 

قرآن کریم، محکم و متشابه
  • مربوط به موضوع » معارف قرآن

از آن‏جا که قرآن کریم مستقیماً از سوى خداوند آفریننده آدمیان‏و خطاب به همه انسانها نازل شده است، لذا باید متناسب با علوّمقامى که دارد براى همه آنها قابل فهم و درک باشد، زیرا قرآن خطابى‏والاست که از سوى خداوند نازل شده است.
و از آن‏جا که علم و ایمان مردم درجات و مراتب مختلفى دارد،لذا آیات قرآنى نیز باید بر اساس درجات فهم انسانها باشد، و از همین‏جاست که مشکل اساسى ظهور مى‏کند، زیرا درجات بالا براى‏درجات پایینتر قابل فهم نخواهد بود.
در این هنگام قرآن خود براى حلّ این مشکل وارد عمل مى‏شودومردمى را که سطح پایین‏ترى دارند در حد خودشان متوقّف‏مى‏سازد و به آنها دستور مى‏دهد، فهم آیاتى را که براى آنان مبهم‏وپیچیده است به کسانى واگذارند که متناسب با درجات‏شان است‏وآن را درک مى‏کنند و از آیاتى که در محدوده درکشان واقع شود الهام‏بگیرند ومیزان پختگى فکرى آنها با این آیات هماهنگى دارد.

قرآن کریم آیاتى را که قابل فهم است "محکم" و آیاتى را که ازسطح فهم خواننده بالاتر است "متشابه" مى‏خواند و به مردم دستورمى‏دهد که از "محکم" پیروى و از "متشابه" کناره‏گیرى کنند.
از همین جا در مى‏یابیم که مردم در "محکم و متشابه" یکسان‏نیستند "محکم" براى فردى واضح به نظر برسد -زیرا در سطح فهم‏ودرک اوست- و براى فرد دیگرى "متشابه" خواهد بود زیرا از سطح‏فهم او بالاتر است. به همین سبب در تفسیر متشابه در حدیث آمده‏است که: "آن چیزى است که بر جاهل شبهه ایجاد کند." هنگامى که‏فرد از فهم آیه‏اى عاجز است دو راه در پیش رو دارد:
1 - در آیه توقّف کند و دچار غرور نگردد و چنین بپندارد که‏مى‏تواند آیه را درک کند و به رأى خود آن را تفسیر کرده، و خودودیگران را گمراه کند.
2 - از فرد دیگرى که مراتب علمى بالاترى دارد کمک بگیرد شایدکه بتواند معنا و مفهوم آیه را از او فراگیرد، و اگر در این صورت هم‏موفق نشد باید علم آن را به اهلش واگذارد.
این آیه، همین حقایق را یادآورى مى‏کند:
)هُوَ الَّذِی أَنْزَلَ عَلَیْکَ الْکِتَابَ مِنْهُ آیَاتٌ مُحْکَمَاتٌ هُنَّ أُمُّ الْکِتَابِ وَأُخَرَمُتَشَابِهاتٌ فَأَمَّا الَّذِینَ فِی قُلُوبِهِمْ زَیْغٌ فَیَتَّبِعُونَ مَا تَشَابَهَ مِنْهُ ابْتِغَاءَ الْفِتْنَةِوَابْتِغَاءَ تَأْوِیلِهِ...).
"اوست که این کتاب را بر تو نازل کرد، بعضى از آیه‏ها محکماتند این‏آیه‏ها امّ‏الکتابند و بعضى آیه‏ها متشابهاتند امّا آنها که در دلشان میل به باطل‏است به سبب فتنه‏جویى و میل به تأویل از متشابهات پیروى مى‏کنند..."
در حدیثى از امام جعفر صادق‏علیه السلام روایت شده است که فرموده:"قرآن هم محکم دارد و هم متشابه، محکم آن است که بدان ایمان‏مى‏آوریم و عمل مى‏کنیم و در برابر آن سر تسلیم فرود مى‏آوریم، ولى‏متشابه آن است که بدان ایمان مى‏آوریم ولى بدان عمل نمى‏کنیم."

نظرات 0 + ارسال نظر
برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد