الف:
1- مرگ دلها:قرآن کسانى که داراى روح بى تفاوت و قساوت قلب هستند را مردگان دانسته است و به پیامبرش مى فرماید: اِنّک لاتسمع المَوتى (سوره نمل ، آیه 80 و روم ، آیه 52.) تو نمى توانى مرده دلان را شنوا کنى .
گروهى از مسلمانان گمان مىکنند تدبّر در قرآن مجاز نیست مگربراى کسانى که بهره فراوانى از علم دارند و در این پندار خود بهروایاتى استشهاد مىکنند که مردم را از تفسیر به رأى قرآن باز مىدارد.ولى این پندار کاملاً غیر منطقى است، زیرا خدا به کتاب و مخلوقاتخود آگاهتر است که آنها را به تدبّر در قرآن امر کرده و حتّى مىتوانگفت قرآن هر انسانى را در هر زمان و مکانى مخاطب قرار مىدهد.
خداوند درباره کتابش مىفرماید:
)هذَا بَیَانٌ لِلنَّاسِ وَهُدىً وَمَوْعِظَةٌ لِلْمُتَّقِینَ).
"این براى مردم دلیلى روشن و براى پرهیزکاران راهنما و اندرزى است."
و آیا ممکن است خداوند بیان روشنى را براى همه مردم بفرستدوسپس آنها را از فهم یا تدبّر در آن باز دارد؟ بنابراین فایده بیان روشن(قرآن) چیست؟
خطاب قرآن همه مردم را در بر مىگیرد و با "اى مردم" یا "اىمؤمنان" یا "اى کسانى که ایمان آوردید" قرین است و مفهوم آن ایناست که خداوند مىخواهد آنها به سخنش گوش فرا دهند و آن رادرک کنند و بر این اساس آیا مىتوانیم چنین بپنداریم که تدبّر در آنجایز نیست؟
معنی لغوی شادی و تفریح :
شادی حالت مثبتی است که در انسان به وجود میآید و در مقابل غم و اندوه قرار دارد و معمولاً منجر به رفتاری میشود که بر آن حالت شادیکنان گفته میشود ، یعنی فرد در حال شادی کردن است .[1]
تفریح به معنای شاد کردن ، فرح و خوشی ، تفرج و تماشا و گشت و گذار آمده است . [2]
الفاظ شادی در قرآن :
شادی و نشاط در قرآن کریم اغلب با الفاظی همچون فرح ، فرحوا ، تفریح ، تفرحوا ، تفرحون ، یفرح ، فرحون و فرحین آمده است ؛
معنی لغوی فرح :
فرح مخالف حزن و اندوه است .[3] و عبارت است از لذّت قلب و روح از رسیدن به آنچه میل دارد .[4] و در بیانی گفته شده ؛ فرح شرح صدر است به سبب لذت زودگذر که اکثراً دربارهی لذات حسی و دنیوی صدق میکند .[5]
فرح در قرآن در چند معنا به کار رفته است ؟
خداى متعال در آیه 4 سوره «زلزله» به مسأله تکلم زمین در قیامت اشاره کرده، مى فرماید: «زمین در آن روز تمام خبر خود را باز مى گوید» (یَوْمَئِذ تُحَدِّثُ أَخْبارَها)
گرمایش کره زمین چیست؟(2)
آنچه از خوبى ها، بدى ها، و اعمال خیر و شرّ، بر صفحه زمین واقع شده است، همه را برملا مى سازد، و یکى از مهمترین شهود اعمال انسان در آن روز، همین زمینى است که ما اعمال خود را بر آن انجام مى دهیم، و شاهد و ناظر ما است.