نصیحت پذیری
نکته: حکیمی پس از ازدواج گفته است: تا زمانی که ما مجرّد
بودیم، افراد متأهّل ما را نصیحت نمی کردند و لال بودند و اکنون که ما به جمع آنها
در آمده ایم، مجرّدان کَر شده اند وبه سخن ما گوش نمی دهند!(1)
فلسفه ازدواج
نکته: بدان، که ازدواج کردن از جمله آداب دین است همچون طعام خوردن. چنان که
راه دین را به حیات و بقای جسم آدمی حاجت است - و حیات بی طعام وشراب ممکن نیست -
پس همچنین به بقای جنس آدمی و نسل وی حاجت است - و این بی ازدواج ممکن نیست. پس
ازدواج سببِ اصلِ وجود است، و طعام، سبب بقای وجود است و حلال بودن ازدواج برای این
است نه برای شهوت، بلکه شهوت که آفریده است، هم برای آن آفریده است که خلق را به
سوی ازدواج همی آرد، تا رهروان راه دین به وجود آیند و به راه دین بروند؛ که همه
خلق را برای راه دین آفریده اند. (2)
معیارهای انتخاب همسر
نکته: کافران به
عصر جاهلیت اصل و نسب جستندی، و جُهودان و ترسایان روی نیکو جویند، و به وقت
پیغامبر (ص) دین جستندی. و امروز دنیا می خواهند، تو از این چهار هر کدام خواهی
اختیار کن!(3)
ویژگی های زن نیکو
حدیث: پیغامبر (ص) گفت: «خجسته ترین و با
برک ترین زن آن است که زاینده بود و بر روی نیکوتر بود و به مَهر سبک تر بُوَد. و
گفت تا توانی زنِ آزاد گُزین که ایشان پاکیزه تر باشند و مبارک تر».(4)
توصیه
صفت اول پارسایی است...صفت دوم خلق نیکوست. صفت سوم جمال است...صفت چهارم آن که
مَهر سبک بود...صفت پنجم آن که نازاز نباشد...صفت ششم آن که دوشیزه بود...صفت هفتم
آن که از نسبی محترم باشد - و آن نسب دین و صلاح باشد-...صفت هشتم آن که از
خویشاوندان نزدیک نبود... .(5)
توصیه بهترین زن، زنی مؤمنه سازگار باشد تا مرد
مؤمن بدو انس گیرد، و اندر دین ازهم نشینی وی قوّتی حاصل شود و اندر دنیا الفتی؛ که
همه وحشت ها در تنهایی است و همه راحت ها اندر جمع.(6)
مقاصد درست
ازدواج
توصیه: ای برادر چون زن خواهی، دین دار گُزین نه نام دارد، که اگر نام و
مال خواهی، آن هر دو تو را مایه رنج گردد و اندر مانی و بیچاره گردی و زن تو را
اطاعت نکند. و چون زن خواهی، برای کام راندن و شهوت مخواه، بدان نیت خواه که دین
دار بُوَد و پناه دین تو باشد و یار بُوَد تو را به طاعت و تو را از آتش دوزخ
برهاند.(7)
آداب جشن ازدواج
توصیه: بدان که چون معلوم شد که ازدواج، اصلی است
از اصول دین، باید که اداب دین در آن نگاه دارند؛ اگر نه، فرق نباشد میان ازدواج
آدمیان و میان جفت گرفتن ستوران. پس در ازدواج دوازده آداب نگاه باید داشت:
ادب
اول ولیمه (8) است. و این سنتی است تأکید شده ....
و هر که گوسفند ندارد، آن قدر
طعام که پیش دوستان نهد ولیمه بود. رسول (ص) چون صفیه را به زنی گرفت، از نان جو و
خرمان ولیمه کرد. پس آن قدر که ممکن باشد بباید کرد برای بزرگداشتِ ازدواج.
و
باید ولیمه دادن از سه روز اول در نگذرد؛ و اگر تأخیر افتد، از هفته بیرون نشود.
و سنت است دف زدن و بدان شادی نمودن؛ که عزیز ترین خلق، بر روی آدمیان اند و
فتح بابِ آفرینشِ ایشان ازدواج است. پس این شادی به جای خویش بود. و سماع و دف در
چنین وقت سنت است.(9)
پی نوشت ها :
1ـگنجینه لطایف (بازنویسی
لطایف الطوایف)، ص83.
2ـ کیمیای سعادت، ج1، ص301.
3ـ نصیحة الملوک،
ص263.
4ـ همان، ص261.
5ـ کیمیای سعادت، ج1، ص311و312
6ـ کشف المحجوب،
ص530.
7ـ نصیحة الملوک، ص264.
8ـ ولیمه: طعام عروسی .
9ـ کیمیای سعادت،
ج1، صص313و315