مراحل ساخت توسعه مسجد امیرالمومنین (ع)
1- مقدمه
2- نقشه معماری و سازه
3- تغییر محل لوله گاز
4-بیمه کردن محل اجرا
5- خط کشی محل
6- خاکبرداری
7-اجرای مگر فوندانسیون
8- قالب بندی فوندانسیون
9- قالب بندی ستون
10- آرماتوربندی
11- بتن ریزی فوندانسیون و سپس ستون ها
مقدمه
مسجد امیرالمومنین (ع) در سال 1372 ساخته شد و در طی سالهای مختلف فعالیتهای مذهبی و فرهنگی ،جذب مومنین به مسجد بیشتر شد و بسیاری آنرا خانه معنوی خود می دانند و بعلت کارکردهای آن و توسعه منطقه و بویژه ساخت و ساز در شهرک فرهنگیان و بعلت استقبال و جمعیت مشتاق بانوان در بسیاری از ایام سال در قسمت زنانه از نظر فضا دچار مشکل بود که به همین علت هیات امنای مسجد توسعه در قسمت زنانه را در دستور کار قرار داد و با کمک مومنین مسجد و خیرین مقدمات ساخت مسجد را شروع کرد که شامل موارد ذیل می شود
1- نقشه معماری و سازه
مسجد امیرالمومنین (ع) قبل از شروع ساخت زمین مکان زمین مورد بازدید قرار گرفت و در کنار مسجد فعلی و در جنب قسمت زنانه نقشه بایستی طراحی و اجرا می شد که وضعیت و نقشه جدید با توجه به نقشه فعلی مسجد طراحی گردید و دو نقشه در کنار هم و تطبیق گردید و طراحی جدید و قبلی بصورت ذیل طراحی گردید
پاک سازی و تسطیح زمین:
قبل از پیاده کردن نقشه باید عملیات تسطیح و پاک سازی محل ساختمان را انجام دهیم. این عملیات شامل تخریب بناهای موجود و غیرقابل استفاده، ریشه کنی بوته‌ها و درختان، تمیزکردن نخاله ها و سنگ و کلوخ است. تخریب ساختمان ها کاری تخصصی است و باید توسط افرادی که در این کار مهارت دارند انجام شود. ریشه کنی درختان را میتوان توسط ابزارهای دستی یا مکانیکی انجام داد. محل ساختمان باید کاملا از چمن و دیگر نباتات پاک سازی شود.و این عمل در واقع برای پاکسازی خاک صورت میگیرد. چون ممکن است حدود 30 سانتی متر از خاک سطحی شامل گیاهان زنده و نباتات باشد در نتیجه خاک سطحی سست شده و به آسانی فشرده میشود که این خاک برای ساختمان سازی مناسب نیست. پس این خاک باید با ماشین آلات خاک برداری یا با وسایل دستی ساده مانند بیل و فرقون برداشته و به محل مناسبی حمل شود. در ضمن چنانچه سطح زمین ناصاف باشد باید با گریدر و یا با وسایل دستی تسطیح و خاک های اضافی به محل دیگری برده شود.
پیاده کردن نقشه و هدف آن:
پس از اینکه مراحل مطالعه و طراحی هر طرح ساختمانی به پایان رسید و نقشه آن آماده شد، باید برای شروع عملیات ساختمانی، موقعیت و محل دقیق آن روی زمین مشخص شود. منظور از پیاده کردن نقشه، مشخص کرن گوشه ها، و محورها و اضلاع طرح بر روی زمین است که به وسیله مترکشی یا دوربین های تعیین، میخ کوبی و سپس رنگریزی میشود. به بیان دیگر، پیاده کردن نقشه برر روی زمین مرحله ای بین طرح و شروع عملیات ساختمانی است. نکته بسیار مهم این که عمل پیاده کردن نقشه باید کنترل شود یعنی پس از میخ کوبی گوشه ها و تعیین محورها و قبل از رنگریزی باید با اندازه گیری مجدد اضلاع و زوایا، از درستی آنها مطمئن شد. در غیر اینصورت باید نسبت به اصلاح آنها اقدام شود. در مورد اهمیت کنترل و پیاده کردن نقشه باید متذکر شد که اگر محل ساختمان یا ارتفاع کف آن، درست مشخص نشده باشد، زمان و هزینه های انجام شده عملیت ساختمانی، به هدر رفته و خسارات سنگین در برخواهد داشت، دزر صورتی که با صرف وقت کم برای کنترل عملیات پیاده کردن، که کاری بسیار ساده است میتوان از زیان های مادی واتلاف وقت جلوگیری کرد. پیاده کردن نقشه یک ساختمان با ابزار ساده مانند متر و ابزار دقیق مانند دوربین نقشه برداری و متر امکان پذیر است.
پیاده کردن زاویه با متر:
در بعضی از طرح ها، علاوه بر نقطه و خط به پیاده کردن زاویه نیز نیاز است.
پیاده کردن زاویه 90 درجه با متر ( روش 3-4-5 )
در این روش با توجه به قضیه فیثاغورس به وسیله متر، طول های
افقی 3، 4و5 متری و یا ضرایبی از آنها را روی زمین پیاده میکنیم. برای این منظور
از نقطه مبدا(A)
روی امتداد AB طول 4متر
را جدا کرده تا به نقطه B برسیم. از نقطه A کمانی به
شعاع 3 متر و از نقطه B کمانی به شعاع 5متر روی زمین پیاده
میکنیم. از محل تقاطع این دو کمان نقطه C به دست می آید. در این حالت امتداد CA عمود بر
امتداد AB است.
پیاده کردن زاویه نامشخص ( روش تانژانت )
برای پیاده کردن یک زاویه حاده α (º 90 >α ( میتوان از رابطه ی تانژانت در مثلث قائم الزاویه استفاده کرد. به این صورت که روی امتداد AB طول دلخواه AD را جدا و از نقطه D به کمک متر یا گونیای مساحی عمودی به طول DC=AD× tan α بر آن اخراج میکنیم. در این حالت زاویه α بین امتداد AD و AC زاویه α مورد نظر است.
گودبرداری یا پی کنی
خاک حاصله را توسط یک لودر چرخ لاستیکی در یک کامیون بارگیری می کنند و به مکان دیگری انتقال می دهند.
برای عبور و مرور لودر هنگام گودبرداری به محل کارگاه یک رمپ ایجاد می کنند که پس از اتمام کار لودر ان را توسط کارگران و دست افزار بیل و کلنگ تخریب می نمایند.
کارگران به وسیله بیل و کلنگ مشغول تخریب و خاکبرداری رمپ می گردند. پس از اتمام کار و پایان این مرحله سطح کار ـ زمین کارگاه ـ را کاملاً آب داده و توسط غلتک دستی می‌کوبند تا سطح کار کاملاً متراکم شود و بعدها در اثر وزن ساختمان نشست نکند.
ساختمانهای بتنی:
ساختمانهای بتنی ساختمانهایی هستند که برای اسکلت اصلی آن از بتن آرمه (سیمان، شن، ماسه و فولاد به صورت میلگرد ساده و یا آجدار) اسـتفاده شـده باشـد. در ساختمانهای بتنی سقفها به وسیله دالهای بتنی پوشیده میشوند، و یا از سقفهای تیرچه بلوک و یا سایر سقفهای پیش ساخته استفاده میگردد. برای دیوارهای جدا کننده (پارتیشنها) ممکن است از انواع آجر مانند سفال تیغهای، آجر ماشینی سوراخدار، آجر معمولی کورهای و یا تیغهی گچی و یا چوب استفاده شده و ممکن است از دیوار بتن آرمه هم استفاده شود.
در هر حال در این ساختمانها شاه تیرها و ستونها از بتن آرمه (بتن مسلح) ساخته میشود.
o مراحل ساختن ساختمان:
بازدید زمین و ریشه کنی
قبل از شروع هر نوع عملیات ساختمانی
باید زمین محل ساختمان بازدید شده
و وضعیت و فاصلهی آن نسبت به خیابانها
و جادههای اطراف مورد بازرسی قرار گیرد. همچنین باید پستی و بلندی زمین با توجه به
نقشهی ساختمان مورد توجه باشد. در صورتی که ساختمان بزرگ باشد پستی و بلندی و سایر
عوارض زمین میباید توسط مهندسین
نقشهبردار تعیـین گردد. همـچنـیـن باید محـل چاههـای فاضـلاب و چاههای آب و نیز
مسیر قناتهای قدیمی که ممکن است در هر زمینی موجود باشد تعیین شده و محل آن نسبت
به پیسازی مشخص گردد. این چاهها در صورت لزوم باید با بتن پر شوند.
پس از تعیین محل احداث سـاخـتـمـان نـسـبـت بـه زمـیـن، میبایست اقدام به ریشهکنی (کندن ریشههای نباتی که ممکن است در زمین روئیده باشد) شود و خاکهای اضافی به بیرون حمل گردد و بالاخره باید شکل هندسی زمین و زوایای آن کاملاً معلوم شده و با نقشه ساختمان تطبیق داده شود.
پاک سازی و تسطیح زمین:
قبل از پیاده کردن نقشه باید عملیات تسطیح و پاک سازی محل ساختمان را انجام دهیم. این عملیات شامل تخریب بناهای موجود و غیرقابل استفاده، ریشه کنی بوته‌ها و درختان، تمیزکردن نخاله ها و سنگ و کلوخ است. تخریب ساختمان ها کاری تخصصی است و باید توسط افرادی که در این کار مهارت دارند انجام شود. ریشه کنی درختان را میتوان توسط ابزارهای دستی یا مکانیکی انجام داد. محل ساختمان باید کاملا از چمن و دیگر نباتات پاک سازی شود.و این عمل در واقع برای پاکسازی خاک صورت میگیرد. چون ممکن است حدود 30 سانتی متر از خاک سطحی شامل گیاهان زنده و نباتات باشد در نتیجه خاک سطحی سست شده و به آسانی فشرده میشود که این خاک برای ساختمان سازی مناسب نیست. پس این خاک باید با ماشین آلات خاک برداری یا با وسایل دستی ساده مانند بیل و فرقون برداشته و به محل مناسبی حمل شود. در ضمن چنانچه سطح زمین ناصاف باشد باید با گریدر و یا با وسایل دستی تسطیح و خاک های اضافی به محل دیگری برده شود.
پیاده کردن نقشه و هدف آن:
پس از اینکه مراحل مطالعه و طراحی هر طرح ساختمانی به پایان رسید و نقشه آن آماده شد، باید برای شروع عملیات ساختمانی، موقعیت و محل دقیق آن روی زمین مشخص شود. منظور از پیاده کردن نقشه، مشخص کرن گوشه ها، و محورها و اضلاع طرح بر روی زمین است که به وسیله مترکشی یا دوربین های تعیین، میخ کوبی و سپس رنگریزی میشود. به بیان دیگر، پیاده کردن نقشه برر روی زمین مرحله ای بین طرح و شروع عملیات ساختمانی است. نکته بسیار مهم این که عمل پیاده کردن نقشه باید کنترل شود یعنی پس از میخ کوبی گوشه ها و تعیین محورها و قبل از رنگریزی باید با اندازه گیری مجدد اضلاع و زوایا، از درستی آنها مطمئن شد. در غیر اینصورت باید نسبت به اصلاح آنها اقدام شود. در مورد اهمیت کنترل و پیاده کردن نقشه باید متذکر شد که اگر محل ساختمان یا ارتفاع کف آن، درست مشخص نشده باشد، زمان و هزینه های انجام شده عملیت ساختمانی، به هدر رفته و خسارات سنگین در برخواهد داشت، دزر صورتی که با صرف وقت کم برای کنترل عملیات پیاده کردن، که کاری بسیار ساده است میتوان از زیان های مادی واتلاف وقت جلوگیری کرد. پیاده کردن نقشه یک ساختمان با ابزار ساده مانند متر و ابزار دقیق مانند دوربین نقشه برداری و متر امکان پذیر است.
پیاده کردن زاویه با متر:
در بعضی از طرح ها، علاوه بر نقطه و خط به پیاده کردن زاویه نیز نیاز است.
پیاده کردن زاویه 90 درجه با متر ( روش 3-4-5 )
در این روش با توجه به قضیه فیثاغورس به وسیله متر، طول های
افقی 3، 4و5 متری و یا ضرایبی از آنها را روی زمین پیاده میکنیم. برای این منظور
از نقطه مبدا(A)
روی امتداد AB طول 4متر
را جدا کرده تا به نقطه B برسیم. از نقطه A کمانی به
شعاع 3 متر و از نقطه B کمانی به شعاع 5متر روی زمین پیاده
میکنیم. از محل تقاطع این دو کمان نقطه C به دست می آید. در این حالت امتداد CA عمود بر
امتداد AB است.
پیاده کردن زاویه نامشخص ( روش تانژانت )
برای پیاده کردن یک زاویه حاده α (º 90 >α ( میتوان از رابطه ی تانژانت در مثلث قائم الزاویه استفاده کرد. به این صورت که روی امتداد AB طول دلخواه AD را جدا و از نقطه D به کمک متر یا گونیای مساحی عمودی به طول DC=AD× tan α بر آن اخراج میکنیم. در این حالت زاویه α بین امتداد AD و AC زاویه α مورد نظر است.
گودبرداری یا پی کنی
خاک حاصله را توسط یک لودر چرخ لاستیکی در یک کامیون بارگیری می کنند و به مکان دیگری انتقال می دهند.
برای عبور و مرور لودر هنگام گودبرداری به محل کارگاه یک رمپ ایجاد می کنند که پس از اتمام کار لودر ان را توسط کارگران و دست افزار بیل و کلنگ تخریب می نمایند.
کارگران به وسیله بیل و کلنگ مشغول تخریب و خاکبرداری رمپ می گردند. پس از اتمام کار و پایان این مرحله سطح کار ـ زمین کارگاه ـ را کاملاً آب داده و توسط غلتک دستی می‌کوبند تا سطح کار کاملاً متراکم شود و بعدها در اثر وزن ساختمان نشست نکند.
البته باید متذکر شد که قبل از شروع به خاکبرداری باید درخت و بوته های احتمالی را که در محل کارگاه موجود است از محل کار جمع آوری نمود که به این کار عملیات بوته کنی می گویند.
همچنین باید محل چاه های قدیمی یا تخته سنگ و موانعی را که ممکن است موجب حادثه شود شناسایی و نسبت به ایمن سازی آنها اقدام نمود و نیز اگر با گودبرداری پایداری ساختمان های مجاور دچار مخاطره می شود باید از ایمنی آنها به وسیله شمع بندی زیر پایه ها، سپر و مهار کردن ساختمان ها به طور مطمئن اطمینان حاصل نمود.
این عوامل حفاظت باید تا رفع خطر مرتباً به وسیله اشخاص ذیصلاح بازدید شوند تا موجبات حفاظت مؤثر ساختمان های مجاور و امنیت جانی کارگران و همسایه ها نیز تأمین باشد. پیمانکار موظف است تجهیزات ایمنی لازم برای حفاظت کارگران را در اختیار آنها قرار دهد.
در حفاری با بیل و کلنگ کارگران فاصله کافی از یکدیگر داشته باشند. در گودال ها و شیارهای عمیق که عمق آنها از یک متر بیشتر باشد نباید کارگران را به تنهایی بکار گمارد.
خاکبرداری در زمین های با رطوبت طبیعی را می توان تا عمق یک متر، برای ماسه 25/1 متر، برای ماسه رس دار 5/1 متر، برای خاک رس 2 متر و برای خاک بسیار متراکم را بدون پایه های ایمنی، سپر و حائل انجام داد. در سایر موارد با توجه به جنس خاک، عمق گودبرداری و شرایط ترافیکی اطراف تدابیر ایمنی لازم توسط مسئولان اتخاذ می گردد. لازم به ذکر است که خاک این منطقه از جنس رس می باشد.
با توجه به وسعت مانور توسط کارگران، کار گروه آرماتوربندی به سرعت انجام می شود البته در این هنگام چاله های بین شناژبندی فنداسیون را از خاکی که از خاکبرداری رمپ توسط کارگران و چاه های شمع بندی باقی مانده بود پر می کنند. تا در هنگام بتن ریزی، پشت آجری که در واقع یک تیغهی پنج سانتیمتری بود پر باشد. تا در واقع تاب و تحمل وزن بتن را داشته باشد و از تخریب آن جلوگیری گردد.
گروه آرماتوربندی کاملاً طبق نقشه مشغول به بریدن، اندازه کردن و ساختن شبکه آرماتوربند و مش بندی فنداسیون می شوند. در این مدت همواره یک کارگر به وسیله‌ی کارگاه و آچار گوساله طبق نقشه مشغول تهیه‌ی خاموت ها و تنگ ها به تعداد و اندازه های مورد نیاز می شود.
بعد از پیاده کردن نقشه و کنترل آن، در صورت لزوم اقدام به گودبرداری میشود. گودبرداری برای آن قسمت از ساختمان انجام میشود که در طبقات پایین تر از کف طبیعی زمین ساخته میشود، مانند موتورخـانهها و انبارها و پارکینگها و غیره. در موقع گودبرداری چنانچه محل گودبرداری بزرگ نباشد از وسایل معمولی مانند بیل و کلنگ و فرقون استفاده میگردد. برای این کار تا عمق معینی که عمل پرتاب خاک با بیل به بالا امکانپذیر است (مثلاً ٢ متر) عمل گودبرداری را ادامه میدهند و بعد از آن پلهای ایجاد نموده و خاک حاصله از عمق پایینتر از پله را روی پله ایجاد شده ریخته و از روی پله دوباره به خارج منتقل مینمایند. لازم به ذکر است که برای گودبرداریهای بزرگتر استفاده از بیل و کلنگ و فرقون مقرون به صرفه نبوده و بهتر است از وسایل مکانیکی نظیر لودر و غیره استفاده شود.
گود برداری و حفاری طبق آیین نامه حفاظتی کارگاه های ساختمانی وزارت کار:
عملیات مقدماتی و گود برداری:
ماده 238: قبل از اینکه عملیات گود برداری و حفاری شروع شود،اقدامات زیر باید انجام شود:
1. زمین مورد نظر را از لحاظ استحکام دقیقا مورد بررسی قرار گیرد.
2. موقعیت تاسیسات زیرزمینی از قبیل کانال های فاضلاب، لوله کشی، آب، گاز، کابل های برق، تلفن و غیره که ممکن در حین انجام عملیات گودبرداری موجب بروز خطر حادثه گردند و یا خود دچار خسارت شوند، باید مورد شناسایی قرار گرفته و در صورت لزوم نسبت به تغییر مسیر دائم یا موقت و یا قطع جریان آن ها اقدام گردد.
3. در صورتی که تغییر مسیر یا قطع جریان تاسیسات مندرج در بند 2 امکان پذیر نباشد باید به طرق مقتضی از قبیل نگه داشتن به طور معلق و یا محصور کردن و غیره، نسبت به حفاظت آن ها اقدام شود.
اصول کلی گودبرداری و حفاری:
ماده 239: اگر در مجاورت محل گودبرداری و حفاری کارگرانی مشغول به کار دیگری باشند، باید اقدامات احتیاطی برای ایمنی آنان به عمل آید.
ماده240: دیواره های هر گود برداری که عمق آن بیش از 120 سانتی متر بوده و احتمال خطر ریزش وجود داشته باشد، باید به وسیله نصب شمع، سپر و مهارهای محکم و مناسب حفاظت گردد، مگر آنکه دیواره ها دارای شیب مناسب (کمتر از زاویه پایدار شیب خاکریزی ) باشند.
ماده242: مصالح حاصل از گودبرداری و حفاری نباید به فاصله کمتر از نیم متر از لبه گود ریخته شود. همچنین این مصالح نباید در پیاده روها و معابر عمومی به نحوی انباشته شود که مانع عبور و مرور گردد.
ماده 243: دیواره های محل گودبرداری و حفاری در موارد ذیل دقیقا مورد بررسی و بازدید قرارگرفته و در نقاطی که خطر ریزش به وجود آمده است، وسایل ایمنی نصب و یا نسبت به تقویت آن ها اقدام گردد:
ماده244: در محل هایی که احتمال سقوط اشیا به محل گودبرداری و حفاری وجود دارد، باید موانعی حفاظتی برای جلوگیری از وارد شدن آسیب به کارگران پیش بینی گردد. همچنین برای پیش گیری از سقوط کارگران و افراد عابر به داخل محل گودبرداری و حفاری نیز باید اقدامات احتیاطی از قبیل محصور کردن محوطه گودبرداری، نصب نرده ها، موانع، وسایل کنترل مسیر، علائم هشدار دهنده و غیره انجام شود.
ماده245: شب ها در کلیه معابر و پیاده روهای اطراف محوطه گودبرداری و حفاری باید روشنایی کافی تامین شود و همچنین علائم هشداردهنده شبانه از قبیل چراغ‌های احتیاط، تابلوهای شبرنگ و غیره در اطراف منطقه محصور شده نصب گردد، به طوری که کلیه عابران و رانندگان وسیله نقلیه از فاصله کافی و به موقع متوجه خطر گردند.
ماده246: قبل از قرار دادن ماشین آلات و وسایل مکانیکی، بیل مکانیکی، کامیونن و غیره و یا انباشتن خاک های حاصل از گودبرداری و حفاری و مصالح ساختمانی در نزدیکی لبه های گود، باید شمع، سپر و مهارهای لازم جهت افزایش مقاومت در مقابل بارهای اضافی در دیواره های گود نصب گردد.
ماده247: در صورتی که از وسایل بالابر برای حمل خاک و مواد حاصل از گودبرداری و حفاری استفاده شود، باید پایه های این وسایل به طور محکم و مطمئن نصب گردیده و خاک و مواد مذکور نیز باید با محفظه های ایمن و مطمئن بالا آورده شود.
ماده248: هرگاه دیواری جهت حفاظت یکی از دیواره های گودبرداری مورد استفاده قرار گیرد، باید به وسیله ی مهارهای لازم پایداری آن تامین شود.
ماده249: در صورتی که از موتورهای احتراق داخلی در داخل گود استفاده شود، باید با اتخاذ تدابیر فنی، گازهای حاصله از کار موتور به طور موثر از منطقه کار کارگران تخلیه گردد.
ماده250: چنان چه وضعیت گود یا شیار به نحوی است که روشنایی کافی با نور طبیعی تامین نمی شود، باید جهت جلوگیری از حوادث ناشی از فقدان روشنایی، از منابع نور مصنوعی استفاده شود.
ماده251: در صورتی که احتمال نشت و تجمع گازهای سمی و خطرناک در داخل کانال وجود داشته باشد، باید با اتخاذ تدابیر فنی و نصب وسایل تهویه، هوای منطقه تنفسی کارگران به طور موثر تهویه گردد. همچنین در صورت تجمع آب در کانال، باید نسبت به تخلیه آن اقدام شود.
ماده252: در مواردی که حفاری در زیر پیاده روها ضروری باشد، باید جهت پیشگیری از خطر ریزش، اقدامات احتیاطی از قبیل نصب مهارهای مناسب با استقامت کافی انجام و با نصب موانع، نرده ها و علائم هشداردهنده، منطقه خطر به طور کلی محصور و از عبور و مرور افراد جلوگیری به عمل آید.
ماده253: در گودها و شیارهایی که عمق آن ها از یک متر بیشتر باشد، نباید کارگران را به تنهایی به کار گمارد.
ماده254: در حفاری با بیل و کلنگ باید کارگران به فاصله کافی از یکدیگر به کار گمارده شوند.
ماده255: در شیارهای عمیق و طولانی که عمق آن ها بیش از یک متر باشد، باید به ازای حداکثر هر سی متر طول، یک نردبان کار گذاشته شود. لبه بالایی نردبان باید تا حدود یک متر بالاتر از لبه شیار ادامه داشته باشد.
راه های ورود و خروج به محل گودبرداری و حفاری:
ماده256: برای رفت و آمد کارگران به محل گودبرداری باید راه های ورودی و خروجی مناسب و ایمن در نظر گرفته شود. در محل گودهایی که عمق آن بیش از 6متر باشد، برای هر شش متر یک سکو یا پاگرد برای نردبان ها، باید به وسیله نرده های مناسب، محافظت شوند.
ماده257: عرض معابر و راه های شیبدار ویژه ی وسایل نقلیه، نباید کمتر از چهار متر باشد و در طرفین آن باید موانع محکم و مناسبی نصب گردد. در صورتی که این حفاظ از چوب ساخته شود، قطر آن نباید از بیست سانتی متر کمتر باشد.
ماده258: در محل گودبرداری باید یک نفر نگهبان مسئول نظارت بر ورود و خروج کامیون ها و ماشین آلات سنگین باشد و نیز برای آگاهی کارگران و سایر افراد، علائم هشداردهنده در معبر ورود و خروج کامیون ها و ماشین آلات مذکور نصب گردد.
ماده259: راه های شیبدار و معابری که در زمین های سخت ( بدون استفاده از تخته‌های چوبی ) ساخته می شود باید بدون پستی و بلندی و ناهمواری باشد.
ماده260: افرادی که در عملیات گودبرداری و حفاری به کار گرفته می شوند، باید دارای تجربه کافی بوده و همچنین افراد ذیصلاح بر کار آنان نظارت نمایند.
پی سازی و کرسی چینی:
پیها انواع گوناگونی دارند از قبیل:
مگر فنداسیون
پسازاجرایعملیاتپیکنیومشخصنمودن کفپی،لازماستکهیکلایهی 5 تا 10 سانتیمتری بتنریختهشود. اینلایهبتن،بتن مگر نظافتوپاکیزگی) نامیده می شود. بتنمِگر،بتنی غیرمسلح (بتنبدونمیلگرد) است. دلایلاجرایبتن مگربهقرارزیراست:
بتن مگر که به آن بتن لاغر نیز می گویند اولین قشر پی سازی می باشد که که مقدار سیمان در بتن مگر حدود 100 الی 150 kg/m3 است پس از اجرای عملیات پی کنی است.
کارگران پس از ساختن بتن مگر، آن را در جاهای مشخص شده به ضخامت حدوداً ده سانتی متر ریخته و سطح روی آن را با ماله تقریباً صاف می کنند.
جالب توجه است که برای ساختن بتن مگر با عیار 150، برای پیمانه کردن و تعیین عیار از حلب های بیست کیلوگرمی روغن استفاده می شود.
کارگران پس از ریختن بتن مگر و گذشت حدوداً سه الی چهار ساعت به آب دادن مختصر و سطحی آن می پردازند. لازم به ذکر است که در هنگام ریختن بتن مگر حدوداً از هر طرف هفت تا ده سانتیمتر بیشتر از ضخامت فنداسیون بتن ریزی می شود که البته این کار برای سهولت در اجرای قالب بندی و کفراژبندی می باشد.
قالب بندی فنداسیون و شمع بندی
قالب بندی معمولاً به چند صورت می تواند صورت گیرد یا به صورت فلزی یا به صورت چوبی و یا به صورت آجری.
در صورت استفاده از قالب آجری بدین صورت عمل می شود:
ابعاد فنداسیون را کاملاً مشخص کرده و به وسیله ریسمان کار جدا کرده سپس به ساختن قالب آجری فنداسیون با ارتفاع مشخص و به کندن زمین برای ایجاد چاه های شمع بندی می پردازند.
پس از ساختن قالب بندی فنداسیون کار کاملاً آماده و تحویل به گروه آرماتوربند برای اجرای شبکه مش و آرماتوربندی پی می باشد.
پس از تهیه‌ی میلگرد با شماره های مشخص کار را تحویل گروه آرماتوربندی میدهند.
اصول بتن ریزی مگر و کنترل ارتفاع آن:
برای ریختن بتن مگر، پس از آماده سازی کف پی، برای اینکه آب بتن سریعا توسط کف زیر پی خارج نشود، لازم است بستر بتن ریزی مرطوب شود، البته باید مراقب بود تا آب در کف پی جمع نشود و فقط رطوبت وجود داشته باشد. بعد از مرطوب شدن کف پی، می بایست بتن آماده شده (شن + ماسه + سیمان + آب ) را در محدوده ابعاد پی بعلاوه 5 تا 10 سانتی متر از هر طرف (بجز در حریم همسایه) ریخت.
پس از انجام عملیات بتن ریزی بتن مگر، عمل آوردن بتن انجام میشود. عمل آوردن باید بلافاصله بعد از تراکم بتن آغاز شود. عمل آوردن بتن از مراقبت، محافظت و پروراندن تشکیل میشود.
قالب بندی:
برای احداث یک سازه بتن آرمه، باید بتن خمیری در قالب هایی ریخته شود تا پس از پرکردن تمام حجم قالب و سفت شدن، به شکل لازم در آید. قالب بندی یکی از قسمت های اجرایی بسیار دشوار و پرهزینه در سازه های بتن آرمه است. به طری که می توان گفت معمولا 35 تا 65 درصد مخارج ساخت هر سازه بتنی به قالب بندی آن اختصاص می یابد.
عملکردهای قالب باید:
انواع مصالح قالب:
مصالح مناسب برای قالب باید با توجه به ملاحضات اقتصادی، ایمنی و سطح تمام شده مورد نظر انتخاب شود.
قالب بندی برای ساختمان ها از نظر بزرگی و کوچکی
ساختمان متفاوت است . در ساختمانهای کوچک معمولا برای قالب بندی فونداسیون از آجر
استفاده میشود .
بدین طریق که بعد از خاک برداری و تعیین محورها اندازه
پی ها را با آجر چیده و بعد از آن شناژ ها را به آن متصل مینمایند . ضخامت این آجر
چینی میتواند حتی تا 10 سانتیمتر نیز باشد . بهتر است برای این آجر چینی از ملات
گل استفاده شود زیرا در این صورت بعد از سخت شدن بتن میتوان آجر ها را برداشته و
مجددا استفاده کرد , ولی با تمام این وجود در این روش ممکن است در موقع بتن ریزی
دیوار های قالب تحمل وزن بتن را ننموده و از همدیگر متلاشی شود که در این صورت
میباید قبل از بتن ریزی پشت کلیه قالب ها با خاک و یا آجر و یا مصالح دیگر بسته
شود به طوری که بدون هیچ مشکلی بتواند وزن بتن را تحمل نماید .
اساسی ترین مشکل در این نوع قالب بندی این است که آجر آب بتن مجاور خود را مکیده و ان را خشک نموده و فعل و انفعالات شیمیایی را در ان متوقف مینماید و در نتیجه حدود 5 سانتیمتر بتن مجاور خود را فاسد میکند . برای جلوگیری از این کار بهتر است که رویه آجر با یک ورقه نایلونی پوشانده شود تا آجر و بتن مستقیما در تماس نباشند . مزیت دیگر این عمل آن است که بعد از سخت شدن بتن آجرها به راحتی از قالب جدا شده و میتواند در محل های دیگری مورد استفاده قرار گیرند . به تصور عوام میتوانیم قبل از بتن ریزی قالب های آجری را با پاشیدن آب کاملا سیراب نمود به گونه ای که آجرها آب بتن را جذب نکنند.
این تصور کاملا بی اساس میباشد زیرا اولا با پاشیدن آب آجر کاملا سیراب نمیشود و حتی مقدار زیادی آب در قالب جمع شده که خارج کردن ان از قالب بسیار مشکل و گاهی غیر ممکن میباشد و این آب موجود در داخل پی جای بتن را گرفته و موجب پوکی قطعه میشود . در ساختمانهای بزرگ قالب پی ها را با تخته های تهیه مینمایند بدین طریق که ارتفاع پی ها را که روی نقشه مشخص میباشد تعیین نموده و با کنار هم قرار دادن تخته ها به همان اندازه و اتصال آنها با یکدیگر به وسیله چوب های چهار تراش قالب پی و یا هر قسمت دیگر را میسازند .
البته باید توجه داشت که تخته ها باید آنچنان به
یکدیگر اتصال داشته باشند که بتوانند وزن بتن و ضربه ها و ارتعاشات بو جود آمده
بوسیله ویبراتور را تحمل نمایند .
این مساله در مورد شناژ ها مهمتر است , در این مورد باید
تخته ها را از بالا به وسیله قطعات چوب چهار تراش به یکدیگر متصل نمود .
تخته ها باید طوری درز بندی شوند که شیره بتن از لای آن خارج نشود. میلگرد نباید رنگ آمیزی شده و یا به روغن آغشته شود زیرا در این صورت رنگ روی میله گرد مانع چسبیدن بتن و فولاد به یکدیگر می شود . باید دقت شود میله گرد های مصرفی صاف و بدون انحنای موضعی باشد . فاصله میله گرد ها باید یکنواخت باشد (در حدود 10 سانتیمتر) به طوری که بزرگترین دانه بتن به راحتی از داخل آن رد شود.
در موقع بتن ریزی باید دقت شود که بتن پی یا ستون و یا دال بتنی کاملا یکپارچه و تو پر و متراکم بوده و در داخل آن حفره های خالی وجود نداشته باشد (کرمو نباشد) برای این کار اغلب از ویبره استفاده می شود . ویبراتور موتور برقی یا بنزینی کوچکی است که در بتن تولید ارتعاش نموده و بتن را به تمام گوشه های قالب هدایت مینماید و در نتیجه مانع ایجاد فضای خالی در داخل بتن می گردد ولی باید توجه داشت که اگر بتونی را بیش از حد ویبره نماییم دانه های درشت تر آن در زیر قرار گرفته و دانه های ریزتر و همچنین دوغاب سیمان در رو قرار می گیرد که این خود باعث غیر یکنواختی و ضعف قطعه بتنی میشود .
بهتر است در صورت امکان همزمان با بتن ریزی تکه ای میله گرد و یا سر تیر باریکی از جنس چوب بتن کوبیده شود و یا با نواختن ضربه های ملایم به پشت قالب چوبی بتن را ویبره نماییم قبل از بتن ریزی باید محل پی را قالب بندی نمود , این قالب بندی که به آن کفراژ هم گفته می شود ممکن است از چوب (تخته به ضخامت 2 الی 2.5 سانتیمتر که در بازار به چوب روسی معروف است) یا فلز باشد . در بعضی از ساختمانها قالب را با تیغه های آجری درست میکنند .
قالب های آجری از لحاظ سرعت کار و اقتصادی مقرون
به صرفه می باشد ولی به علت آنکه آجر آب بتن مجاور خود را به سرعت مکیده و آن را
خشک میکند و مانع فعل و انفعالات شیمیایی تدریجی آن گشته و در نتیجه بتن مجاور
قالب به استقامت دلخواه نمیرسد , بدین لحاظ باید در موقع استفاده از قالب آجری
ابعاد پی را در حدود 5 سانتیمتر در هر طرف بیشتر از ابعاد محاسبه شده انتخاب نمود
و یا روی آجر را با ورقه های پلاستیک پوشاند تا آجر مستقیما با بتن در تماس نباشد .
در صورت اخیر باید دقت شود که لبه های ورق پلاستیک روی
کف فونداسیون قرار نگیرد , زیرا در این صورت این پلاستیک متنع چسبیدن و یکپارچگی
بتن جدید به بتن مگر میشود .
ممکن است تصور شود که میتوان بلافاصله قبل از بتن ریزی به وسیله آب پاشی دیوار آجری را سیراب نموده و در نتیجه مانع آن بشویم که آجر آب بتن مجاور خد را بمکد و آن را پوک نماید , ولی چون در اثر این کار همیشه مقدار زیادی آب در محل پی جمع میشود و حجم این آب مقداری از فضای پیرا اشغال کرده و مانع رسیدن بتن به تمام نقاط پی شده و پس از خشک شدن فضای خالی در کف پی به وجود آمده و در نتیجه نقطه ضعفی در آن ایجاد می نماید . اشاره به این مطلب ضروری است که به واسطه وجود آرماتورهای کف پی جمع آوری آب های ریخته شده در کف پی بسیار مشکل و بلکه غیر ممکن میباشد .
چنانچه برای بتن ریزی از قالب چوبی استفاده شود بهتر است قبل از بتن ریزی سطح تماس قالب با بتن را با نفت سیاه و یا روغن های دیگر چرب نمود تا در موقع باز کردن قالب به راحتی از بتن جدا شود . این روغن مالی و همچنین سایر روغن مالی های کفراژ میباید قبل از کفراژ بندی انجام شود زیرا اگر بعد از بستن قالب بخواهیم آن را روغن مالی کنیم ممکن است میله گردهای بسته شده به روغن آغشته شود که این خود مانع چسبیدن بتن و فولاد و یکپارچگی آنها میگردد.
قالب بندی اجزا مختلف سازه
قالب بندی معمولاً به چند صورت می تواند صورت گیرد یا به صورت فلزی یا به صورت چوبی و یا به صورت آجری.
در صورت استفاده از قالب آجری بدین صورت عمل می شود:
ابعاد فنداسیون را کاملاً مشخص کرده و به وسیله ریسمان کار جدا کرده سپس به ساختن قالب آجری فنداسیون با ارتفاع مشخص و به کندن زمین برای ایجاد چاه های شمع بندی می پردازند.
پس از ساختن قالب بندی فنداسیون کار کاملاً آماده و تحویل به گروه آرماتوربند برای اجرای شبکه مش و آرماتوربندی پی می باشد.
پس از تهیه‌ی میلگرد با شماره های مشخص کار را تحویل گروه آرماتوربندی میدهند.
قالب ها را می توان بر اساس کاربردهای مختلف دسته بندی کرد:
قالب برداری
مدت زمان لازم از موقع بتن ریزی تا هنگام جداسازی قالب ها در کارهای مختلف متفاوت است. قالب باید وقتی برداشته شود که بتن قادر به تحمل تنش ها و تغییر شکل های وارده باشد. این مدت به نوع بتن استفاده شده، آب و هوا، وضعیت محیطی محل اجرا و نحوه عمل آوردن بتن، بستگی دارد. عملیات قالب برداری و جمع کردن پایه ها باید گام به گام بدون ضربه و اعمال فشار ، چنان صورت گیرد که اعضا و قطعات، تحت بارهای ناگهانی قرار نگرفته، بتن صدمه نبیند و خدشه ای به ایمنی و قابلیت بهره برداری قطعات وارد نشود.
نحوه آرماتور بندی:
فولاد را که گفتیم به صورت میلگرد در بتن استفاده می شود باید به صورت یک شبکه و کلاف یک پارچه درآورده تا بتواند به خوبی در مقابل نیروهای وارده از خود مقاومت نشان دهد. به این شبکه میلگرد و آرماتورهای به هم بافته شده حصیری می گویند.
میلگردها را معمولاً با توجه به قطر آنها می خوانند مثلاً میل گرد 18، میل گردی است که قطر آن 18 میلیمتر می باشد.
لازم به ذکر است با توجه به آئین نامه حداقل میلگردی که در ساختمانها مصرف میشود نمره 6 است.
البته قابل ذکر است که در ساختمان های فلزی از میلگرد بیشتر در فنداسیون (پی) و شناژها استفاده می شود.
میلگردها معمولاً به طول 12 متر به بازار عرضه می شوند. که با توجه به شکل و ابعاد فنداسیون باید آنها را به اندازه دلخواه قیچی کرد. با توجه به توضیح بالا که شبکه آرماتورها باید به صورت یک کلاف پارچه عمل کند نحوه اتصال آنها به یکدیگر بسیار حائز اهمیت است. که مسلماً باید با نظارت مهندس ناظر اجرا شود.
معمولاً در کارگاه ها برای اتصال دو نخ آرماتور 40 برابر قطر آنها را با هم اورلب کرده و به وسیله‌ی مفتول آنها را به هم می بندیم. که البته این نوع اتصال طبق آئین نامه برای آرماتورهای تا نمره‌ی 32 مجاز می باشد. روشهای دیگری نیز برای اتصال آرماتورها وجود دارد.
با توجه به خاصیت میلگرد و علت استفاده آن در بتن باید اندازه قطر و نحوه اجرای آرماتورها دقیقاً طبق نقشه و با نظر مهندس محاسبه و اجرا شود، مقدار میزان مصرف میلگرد در بتن با توجه به سطح مقطع آن است.
با دقت در شکل ظاهری فنداسیون و محاسبه می توانیم به این نتیجه برسیم که در سطح بالایی پی نیروهای کششی وارده کم و نیروهای فشاری وارده که بتن به خوبی می تواند در مقابل آن مقاومت کند زیاد است و در سطح پایینی پی نیروهای کششی وارده زیاد و نیروهای فشاری وارده کم است. پس باید در سطح پایینی پی از تعداد میلگردهای بیشتر و قوی تری استفاده شود تا در مقابل نیروهای کششی وارده به خوبی مفاومت کند. در کارگاه های کوچک مثلاً در کارگاه موردنظر ما با توجه به مشکلات اجرایی و نظر به اهمیت سطح مقطع فولاد در بتن به جای استفاده از میلگردهای با نمره بالاتر در شبکه پایین پی از تعداد بیشتری میلگرد با نمره میلگردهای شبکه بالایی پی البته با نظر مهندس ناظر استفاده می شود.
کارگران پس از آماده سازی شبکه کف پی آن را در ته پی قرار می دهند. در صورت استفاده از بتن مگر در سطح کار می باید حداقل فاصله خارجی شبکه زیر پی از بتن مگر حدوداً 3 سانتی متر باشد. برای این کار از تکه ها و نخاله های ساختمانی موجود در کارگاه استفاده می شود.
نکته حائز اهمیت در اجرای کار این است که باید فاصله میلگردها و خاموت ها را دقیقاً طبق نقشه اعمال شود که البته این فاصله ها را باید از مرکز به مرکز آرماتورها در نظر گرفت.
فقط در موقع جاگذاری باید دقت لازم انجام گیرد تا قفسه ها و مش میل گردی درست در وسط گود قرار گیرد تا در هنگام بتن ریزی از همه طرف توسط بتن احاطه شوند.
در واقع بتن مثل کاوری دور و اطراف آن را بپوشاند. معمولاً میلگردهای مصرفی در بتن را از نوع میلگرد آجدار انتخاب می کنند.
خم کردن آرماتور
در کارگاه های کوچک آرماتورها را با دست ـ کارگاه و آچار گوساله خم می نمایند. ولی در کارگاه های بزرگ خم کردن آرماتور به وسیله ماشین انجام می شود. مسئول کارگاه آرماتوربندی باید از روی نقشه تعداد و شکل هر آرماتور را تعیین نموده و به کارگران داده و خم کردن هر سری را دقیقاً زیر نظر داشته باشد تا طول آرماتور و محل خم کردن و زاویه خم کردن و طول قلاب ها طبق نقشه انجام شود. طول قلاب معمولاً نباید از 10 سانتی متر کمتر باشد. میلگردها باید از نوع ذکر شده در نقشه باشد. یکی از نکات اجرائی که باید مدنظر قرار گیرد این است که اگر میلگرد خمیدگی موضعی داشت می باید این خمیدگی قبلاً صاف گردیده بعد اقدام به شکل دادن آرماتور بشود.
برای صاف کردن میلگرد چکش کاری مجاز نیست. بلکه باید به وسیله کشش این کار را انجام داد. آرماتورها باید طوری بسته شود تا در موقع بتن ریزی از جای خود تکان نخورده و جابجا نشوند.
آرماتورهای تا قطر 12 میلی متر را می توان با دست خم نمود ولی آرماتورهای بزرگتر از 12 میلی متر بهتر است با دستگاه مکانیکی مجهز به فلکه خم شود قطر فلکه خم متناسب با قطر آرماتور بوده و توسط مهندس محاسب و مهندس کارگاه تعیین می شود.
کلیه آرماتورهای ساده باید به قلاب ختم شود. ولی آرماتورهای آجدار را می توان به صورت گونیا خم نمود. سرعت خم کردن باید متناسب با درجه‌ی حرارت محیط باشد و باید با نظر مهندس کارگاه به طور تجربی تعیین شود. این نکته در کارگاه ها با توجه به گرمای هوا در منطقه حائز اهمیت می باشد که کماکان رعایت می شود. باید از خم کردن آرماتورها در دمای کمتر از پنج درجه‌ی سانتیگراد خودداری نمود.
حتی المقدور باید از باز کردن خم های آرماتورهای شکل داده شده و مصرف آن خودداری نمود. بولت ها یا آرماتورهای انتظاری که برای اتصال شالوده به صفحه ستون به کار می رود تا سطح آرماتورهای زیرین پی ادامه می یابد تا انتهای شمع بندی.
کلیه‌ی بولت ها در انتها دارای خم نود درجه بودند. این آرماتورها به وسیله خاموت به یکدیگر متصل می شوند و داخل فنداسیون به خوبی مستقر می شوند و در داخل پی ادامه دارند تا انتهاب شمع بندی. قبل از بتن ریزی یک بار دیگر فاصله محور تا محور بولت ها کنترل می شود.
کارگران با نظارت مهندس ناظر شروع به کار گذاشتن صفحات بیس پلیت بر روی بولت‌ها می شوند. تمام صفحات را به وسیله تراز دستی و آجر و مهره های نصب شده بر روی بولت ها و صفحه بیس پلیت تراز مینمایند. البته لازم به ذکر است که میلگردها را جهت استحکام بیشتر با خال جوش به هم وصل می نمایند.
در قسمت های مختلف قطعات بتنی، آرماتور را به شکل های مختلف فرم داده، داخل قالب قرار میدهند. سپس بتن آماده را که از قبل تهیه شده است داخل قالب ریخته تا آرماتورها به طور کامل در آن دفن شوند. تنها خصوصیتی که موجب می شود بتن و فولاد با یکدیگر نیروها را تحمل کنند، خاصیت پسبندگی بین آن دو می باشد.
بتن ریزی فنداسیون
بتن تشکیل شده از دانه های سنگی به اضافه سیمان و آب است. که سیمان و آب تشکیل خمیر سیمان را می دهند. خمیر سیمان که در واقع مخلوط سیمان و آب میباشد در اثر واکنش شیمیایی سیمان و آب روند سخت شدن را طی می کند و در نتیجه دانه که شامل ماسه و شن و یا سنگ شکسته می باشد را به صورت توده‌ی سنگ مانندی به یکدیگر می چسباند که به بتن سخت شده معروف است. البته به آن سنگ مصنوعی نیز می گویند.
دانه های سنگی عموماً به دو گروه ریز و درشت تقسیم می شوند. دانه های ریز از ماسه طبیعی یا کارخانه ای که اندازه ذرات آنها تا یک چهارم اینچ می رسد تشکیل شده و دانه های درشت دانه هایی که روی الک شماره 16 باقی می ماند.
همانطور که گفتیم خمیر سیمان از مخلوط سیمان و آب تشکیل شده و چون به طور کامل اشباع نمی شوند پس هوا نیز در آن وجود دارد.
خمیر سیمان معمولاً حدود 25 تا 40 درصد کل حجم بتن را در بر می گیرد که حجم مطلق سیمان معمولاً بین 7 تا 15 درصد و حجم آب از 14 تا 21 درصد است.
مقدار هوا در بتن تا حدود 8 درصد حجم بتن تغییر می کند که البته این مقدار به اندازه درشت ترین دانه ها بستگی دارد.
از آنجا که دانه ها حدوداً 60 تا 75 درصد بتن را شامل می شود. انتخاب آنها از اهمیت ویژه ای برخوردار است. دانه ها باید از مواردی تشکیل یافته باشند که دارای مقاومت کافی بوده و در مقابل شرایط محیطی مقاوم باشند. کیفیت بتن تا حد زیادی به کیفیت خیمر سیمان بستگی دارد. در بتنی که به طور صحیح ساخته می شود هر یک از دانه‌ها کاملاً به خمیر سیمان آغشته می شود و تمامی فضای موجود بین دانه‌ها کاملاً با خمیر سیمان پر می شود. دانه های درشت باید به حدی مصرف شود که فضای خالی در بتن ایجاد نکند. یعنی مانع مخلوط شدن دانه های کوچکتر نشود و فضای بین دانه‌های درشت را دانه های متوسط پر نمایند.
مصرف دانه های متوسط هم باید به حدی باشد که جای دانه های درشت را نگیرد.
بتنی که دارای دانه بندی متعادل باشد از مقاومت بالایی برخوردار خواهد بود.
مصرف دانه های ریز، سیمان و آب هم باید به حدی باشد که کاملاً اطراف کلیه‌ی دانه‌ها را آغشته نماید و فضای خالی دانه ها را بپوشاند. اگر مصرف دانه های ریز زیاد باشد بتن معایب زیر را پیدا خواهد نمود:
1- مقاومت فشاری بتن کم می شود.
2- سیمان مصرفی مورد نیاز بتن زیاد خواهد شد.
3- بتن به آب زیادی احتیاج خواهد داشت که بعد از سخت شدن به صورت حباب‌های هوا در بتن باقی خواهد ماند.
علت اینکه مقاومت فشاری بتن کم می شود دلیل مستقیم با مصرف آب زیاد و سیمان زیاد دارد. چرا که هر کدام مقاومت فشاری بتن را به گونه ای که توضیح می دهیم کم خواهد نمود.
ـ مصرف آب زیاد: زیرا همانطور که گفته شد بعد از سخت شدن بتن ایجاد خلاء در بتن می نماید و هرچه تخلخل بتن زیاد باشد مقاومت آن کمتر خواهد شد. ما در هنگام ساخت بتن به دنبال دستیابی به یک جسم متراکم و توپر هستیم. هنگام اضافه کردن آب باید در نظر داشته باشیم که آب مصرفی در حدی باشد که بتن اولاً به راحتی جابجا شود یعنی آب باعث لغزاندن دانه های سنگین روی همدیگر شود و ثانیاً آب مورد نیاز جهت انجام فعالیت های شیمیایی و هیدراتاسیون سیمان فراهم گردد.
در برخی از مزایای ناشی از کاهش آب در بتن را شرح می دهیم:
1- افزایش مقاومت فشاری و خمشی
2- باعث افزایش قابلیت آب بندی بتن می گردد
3- افزایش مقاومت و پایداری بتن در مقابل عوامل جوی
4- چسبندگی بهتر بین میلگرد و بتن
پس هر اندازه آب کمتری در بتن استفاده شود بتن مرغوب تری بدست می آید به شرط آنکه بتوان آن را به طور صحیح مخلوط و متراکم نمود.
مصرف زیاد سیمان در بتن: سیمان اگر با آب مخلوط شود فقط کار یک ماده‌ی چسباننده را انجام می دهد.
پس دانه های سنگی در بتن توسط سیمان به هم چسبانده می شود. این دانه های سنگی هستند که باید مقاومت کافی در مقابل عوامل مختلف را دارا باشند. اگر جای مواد سنگی را در بتن مواد دیگری بگیرند طبیعتاً از مقاومت بتن کاسته می شود. هنگامی که در ساخت بتن مقدار سیمان زیاد باشد جای دانه های سنگی را اشتغال خواهد کرد در نتیجه مقاومت بتن را کم خواهد کرد. در ثانی از لحاظ اقتصادی نیز مقرون به صرفه نخواهد بود که مصرف سیمان را زیاد نماییم زیرا هزینه تهیه دانه‌های سنگی خیلی کمتر از هزینه تهیه سیمان خواهد بود.
مصرف زیاد ماسه در بتن: تقریباً توضیح در این باره مشابه توضیح مصرف زیاد سیمان خواهد بود. مصرف سیمان در صورتی که بتن کم خواهد شد که سطح دانه‌هایی که سیمان می خواهد آنها را به همدیگر بچسباند کم شود و این نیز در صورتی ممکن خواهد بود که دانه بندی درشت تر باشد. هرچه دانه های سنگی درشت‌تر باشد مصرف سیمان نیز لزوماً کمتر می شود چرا که سطحی که سیمان می‌خواهد دانه ها را به همدیگر بچسباند کمتر می شود و هرچه مصرف ماسه در بتن زیاد شود سطح جانبی دانه های بتن نسبت به حجم زیاد شده و لذا برای چسباندن آنها سیمان بیشتری مصرف نمود.
مخلوط کردن بتن
مواد تشکیل دهنده بتن در ابتدا به طور جداگانه است که باید برای ساختن با هم مخلوط شوند. ترتیب تغذیه این مواد در هنگام ساخت نقش مهمی در یکنواختی بتن دارد. با این وجود با تغییر ترتیب تغذیه این مواد همچنان می توان بتن خوبی تولید کرد.
زمان افزون آب تعداد دور کل دیگ مخلوط کن و سرعت دوران آن باید کنترل شوند. عامل مهم دیگر در اختلاط عبارتند از اندازه هر پیمانه نسبت به اندازه دیگ مخلوط کن، زمان مخلوط کردن، پیمانه کردن و اختلاط، طراحی و شبکه بندی دیگ و تیغه‌های مخلوط کن.
بتنی که تازه مخلوط می شود باید حالت نیمه پلاستیک و روانی داشته باشد. به گونه‌ای که بتوان آن را به راحتی شکل داد و در درون قالب قرار داد. بتن پلاستیک بتنی است که قابلیت خمیری دارد و شکل پذیری آن مانند خمیر خاک رس در صنعت سفال سازی است. در هنگام حمل نباید جدایی اجزا از هم صورت گیرد. وقتی که بتن سخت می شود مخلوط یکنواختی از مواد متشکله به دست می دهد.
اگر پیمانکار در به دست آوردن عیار بتن مثلاً بتن 350 کوتاهی کرده باشد و عیار کمتری به دست آورده باشد در صورتی که عیار به دست آمده 60 درصد عیار اصلی باشد با توجه به نوع پروژه دستور تخریب داده نمی شود بلکه جریمه تعلق می گیرد. ولی اگر 60 درصد جواب ندهد دستور تخریب داده خواهد شد. این نکات در کتاب رواداری های مجاز کاملاً ذکر شده است.
در صورتی که قالب آجری باشد برای اجرا و شروع بتن ریزی برای جلوگیری از خورده شدن آب بتن سطح داخلی آنها را که می باید با بتن در تماس باشد با یک ورقه‌ی نایلون می پوشانند به این ترتیب از تماس مستقیم بتن با قالب آجری جلوگیری میشود.
همانطور که می دانیم آجر آب بتن را خورده و در نتیجه باعث فاسد شدن آن میشود. پس از کنترل دقیق شبکه آرماتوربندی اجازه ریختن بتن فنداسیون صادر می گردد.
با توجه به نظر مهندس محاسب بتن 350 برای کار آماده می شود که البته کارگران در محل به ساخت آن اقدام می کنند و شروع به ریختن بتن فنداسیون می نمایند.
کارگران از دستگاه بتن ریز استفاده می کنند و از قسمت انتهایی ساختمان اقدام به عبور بتن ریزی می نمایند. بالای آن قسمت از قالب ها و فونداسیون که در مسیر عبور و مرور باشد تخته الوار گذاشته تا از آسیب احتمالی به قالب جابجا شدن احتمالی آرماتورهای فونداسیون جلوگیری به عمل آید.
قابل ذکر است که همواره در طول بتن ریزی یک کارگر به وسیله دستگاه ویبراتور بتن ریخته شده در قالب را ویبره می نماید تا هوای موجود در بتن را خارج و از پوکی بتن جلوگیری به عمل آورد. البته باید دقت داشته باشیم که شیلنگ دستگاه ویبراتور همواره تقریباً عمود بر زمین و محل بتن ریزی باشد. زیرا اگر شیلنگ دستگاه ویبراتور تقریباً عمود نباشد در سطح بتن گیر کرده و برای خارج کردن آن دچار مشکل میشوند.
پس از پایان عملیات بتن ریزی و با توجه به هوای منطقه و مراقبت های ویژه ای که باید بعد از بتن ریزی از بتن به عمل آید می باید بعد از گذشت حدوداً چهار الی پنج ساعت از پایان کار به محل بتن ریزی شده آب داده شود.
این کار با توجه به هوای منطقه برای عمل آوری بتن از اهمیت فوق العاده ای برخوردار باشد. کار مراقبت و آب پاشی چهار روز به طول می انجامد.
فرم های رایج میلگرد گذاری:
میلگرد طولی و عرضی: برای افزایش مقاومت کششی بتن به کار برده میشود.