|
آداب غذا خوردن رهنمودهای اسلام در مورد خوردن تنها سلامت جسم را تضمین نمی کند بلکه تضمین کننده سلامت هم جسم و هم جان است . مهمترین رهنمود اسلام درمورد غذا خوردن : آداب خوردن گوشت در اسلامانتخاب سر دست یا قسمت های جلو * امام باقر(ع): پیامبر خدا، سردست را خوش می داشت.(الکافی،ج6،ص315،ح2) * مسند ابن حنبل ـ به نقل از یحیی بن ابی اسحاق، از مردی از بنی غفارـ : فلان کس برایم نقل کرد که برای پیامبر خدا، غذایی از نان و گوشت آوردند. فرمود: «سردست آن را به من بده ».سر دست، به ایشان داده شد و ایشان آن را خوردند. یحیی می گوید: از این خبر فقط به همین صورت، آگاهی دارم.(مسند ابن حنبل،ج2،ص305،ح5089،البدایة والنهایة،ج6،ص121) شستن گوشت پیش از پختن آن این مردم از آن پس ،گوشت های مصرفیِ خود را شستند و در نتیجه بیماری هایشان از بین رفت.(بحار الانوار،ج14،ص321،ح28 و ج62،ص161،ح6) نهی از خوردن گوشت خام *الکافی - به نقل از هشام بن سالم- : از امام صادق(ع) دربار? خوردن گوشت خام پرسیدم.فرمود:" این، خوراک درندگان است".(الکافی،ج6،ص314،ح2) * امام رضا(ع): خوردن گوشت خام،در شکم، کِرم پدید می آورد.(بحارالانوار،ج62،ص321) هرکس چهل روز پیوسته گوشت بخورد،سنگ دل می شود و هرکس چهل روز آن را اصلاً نخورد، بدخوی می گردد. پرهیز از خوردن گوشت به طور پیوسته و زیاد *امام علی(ع): شکم هایتان را گورستان جانوران نکنید.(شرح نهج البلاغة،ج1،ص26) *امام صادق(ع): علی (ع) اعتیاد به خوردن گوشت را بد می شمرد و آن را اعتیادی همچون اعتیاد به شراب می دانست».(بحار الانوار،ج66،ص69،ح57) * در حدیث است که:«هرکس چهل روز پیوسته گوشت بخورد،سنگ دل می شود و هرکس چهل روز،آن را اصلاً نخورد،بدخوی می گردد».(ربیع الابرار،ج2،ص706) نهی از نخوردن گوشت به مدّت چهل روز *پیامبر خدا(ص): بر شما باد خوردن گوشت؛ چرا که گوشت بدن آدم را می رویاند. هر کس چهل روز گوشت نخورد،بدخوی می شود.(بحار الانوار ،ج66،ص56،ح1و ص58،ح6) *پیامبر خدا(ص): بر شما باد گوشت؛ چرا که گوشت می رویاند.هر کس بر او چهل صبح بگذرد وگوشت نخورد،بدخوی می شود.هر کس بدخوی شد،به او گوشت بخورانید.هر کس چربی آن را بخورد،آن چربی برای او بیماری فرود می آورد.(بحار الانوار،ج66،ص67،ح43) *پیامبر خدا(ص): بر شما باد گوشت؛ چرا که هر کس گوشت را چهل روز واگذارد،بدخوی می شود وهر کس بدخوی شود،خویش را می آزارد و هر کس خویش را آزُرد، در گوش وی اذان بگویید.(بحار الانوار،ج66،ص75،ح71) *پیامبرخدا(ص): هر کس بر او چهل روز بگذرد و گوشت نخورد،باید به امید خداوند وام بگیرد و گوشت[بخرد و]بخورد.(بحار الانوار، ج66،ص65،ح36) * امام علی(ع): گوشت بخورید؛چرا که گوشت،از گوشت است و گوشت، گوشت می رویاند.هر کس چهل روز گوشت نخورد،بدخوی میشودو اگر کسی از شما(خواه از انسان ها و خواه از چارپایان) بدخوی شد،در گوشش اذانی کامل بگویید.(بحار الانوار،ج66،ص67،ح45 و ج84،ص151،ح46) *امام صادق(ع): گوشت، گوشت می رویاند.هر کس گوشت را چهل روز واگذارد،بد خوی می شود و هر کس بدخوی شد، در گوشش اذان بگویید.(بحار الانوار،ج62،ص293) *امام صادق(ع): گوشت،از گوشت است.هر کس آن را چهل روز واگذاردبدخوی میشود.آن را بخورید؛چرا که بر قدرت شنوایی و بینایی می افزاید.(بحار الانوار،ج66،ص66،ح37 و ج2،ص145،ح511) *امام صادق(ع): گوشت، گوشت می رویاند وعقل را افزون می سازد.هر کس آن را وا گذارد،عقلش تباه می شود.(بحار الانوار،ج66،ص72،ح68) *الکافی - به نقل از حسین بن خالد- : به امام رضا(ع) گفتم : مردم می گویند که هر کس سه روز گوشت نخورد،بدخوی میشود. فرمود:« دروغ گفته اند. امّا هر کس چهل روز گوشت نخورد،خوی و بدن او دگرگون می شود، چرا که نطفه در مدّت چهل روز [از حالتی به حالت دیگر] تغییر می یابد».(بحارالانوار،ج66،ص67،ح46) دفعات خوردن گوشت *المحاسن- به نقل از ادریس بن عبداللّه- : نزد امام صادق(ع) بودم. از خوردن گوشت سخن به میان آورد و فرمود:«[غذا را] یک روز با گوشت بخور، یک روز با شیر، و یک روز با چیزی دیگر».(بحار الانوار،ج66،ص70،ح59) *شهید در الدروس گفته است: مکروه بودن اعتیاد به خوردن گوشت، روایت شده است و نیز این که اعتیادی همچون اعتیاد به شراب می آورد. همچنین مکروه بودن نخوردن گوشت به مدّت چهل روز و این که در هر سه روز یک بار خوردن آن مستحب است، روایت شده است. البته اگر به دلیل بیماری یا به سبب روزه داشتن ، دو هفته پیوسته گوشت بخورد، اشکالی ندارد. دو بار خوردن گوشت در یک روز هم مکروه است. نهی از خوردن مغز استخوان پیامبرخدا(ص): نرم? سر استخوان های پرندگان را نخورید؛چرا که سِل می آورد.(کنز العمّال،ج15،ص264،ح40889)
رهنمودهای اسلام درباره غذا خوردنقرآن: 1- رویاندیم در آن (زمین) دانه را * و انگور و علوفه را * و زیتون و خرما را * و باغ های پردرخت را * و میوه و چراگاه را * تا از آن بهره مند شوید. (سوره عبس 32-29) 2 – خداوند «دام ها را برای شما آفرید» و از آنها می خورید. (سوره نحل-5) 3 - اوست آنکه دریا را مسخر شما ساخت تا از آن گوشتی تر و تازه بخورید... (سوره نحل- 14) 4 - در دام ها برای شما عبرتی است که به شما از شیر آنها می نوشانیم. (سوره مؤمنون-21) 5 - بیرون می آید از شکم های آنها (زنبور عسل) ، نوشیدنی که رنگ های گوناگون دارد و در آن شفایی است برای مردمان ... .(سوره نحل-69) احادیث: 1- نان پیامبر (ص): خدایا به نان ما برکت ده و میان ما و آن جدایی مینداز که اگر نان نبود نه می توانستیم روزه بگیریم، نه نماز بخوانیم و نه دیگر واجبات پرورگار خویش را بجا آوریم. (کافی 6/287) امام صادق (ع): تن بر نان بنا شده است. (کافی 6/286) امام صادق (ع): اصل معاش آدمی و زندگی او ، نان است و آب. (بحار 87/3) 2- گوشت پیامبر (ص) به روایت امام صادق (ع): بر شما باد خوردن گوشت، چون گوشت، برای آدمی گوشت می آورد. هر کسی چهل روز بر او بگذرد و در آن فاصله گوشت نخورده باشد، بدخُلق خواهد شد و هر کسی بدخلق شد، به او گوشت بخورانید. (وسائل 17/26) پیامبر(ص) به روایت امام صادق (ع): آقای خوراک دنیا و آخرت گوشت است و آقای نوشابه های دنیا و آخرت آب. (وسائل 17/27) پیامبر
(ص): خدایا به نان ما برکت ده و میان ما و آن جدایی مینداز که اگر نان
نبود نه می توانستیم روزه بگیریم، نه نماز بخوانیم و نه دیگر واجبات
پرورگار خویش را بجا آوریم. امام علی (ع) به روایت امام صادق (ع ): چون مسلمانی سست و ضعیف شود، لازم است گوشت و شیر بخورد که خدای بزرگ نیرو را در آنها آفریده است. (خصال 2/617) امام باقر(ع ): آقای خوراکی ها گوشت است. (بحار 66/60) پیامبر (ص) : هر کسی چهل روز گوشت نخورد، بداخلاق خواهد شد و هر کسی بداخلاق شد، به او گوشت بخورانید. امام صادق (ع): گوشت باید هر سه روز یک بار خورده شود که در ماه می شود ده بار، نه بیش از این. (کافی – 5/511) امام حسن عسگری(ع) می فرماید: اگر می خواهی قوت بگیری، گوشت بخور. 3 - شیر: امام علی (ع): شیر گاو دارو و درمان است. امام باقر(ع): رسول خدا (ص) خوراکی ای نمی خورد و نوشابه ای نمی نوشید مگر اینکه می گفت: «خدایا آن را بر ما مبارک فرما و آن را برای ما به چیزی نیکوتر از آن تبدیلش کن»، یعنی خدایا آن را بر ما مبارک فرما و بیشتر از آن بهره ما قرار ده. 4- میوه: امام صادق(ع): مرد باید از هر میوه عمومی برای خانواده خود بخرد. 5- سبزی ها: امام صادق: هر چیزی را زینتی است و زینت سفره سبزی خوردن است. امام صادق (ع): نخوردن شام، باعث پیری زودرس می شود.امام صادق (ع): نخوردن شام، باعث پیری زودرس می شود. پیامبر (ص): خوراک شام را فرو نگذارید، هر چند دانه ای خرمای خشک باشد که من از ترک شام برای امّتم از پیری زودرس هراس دارم، زیرا خوراک شام مایه نیرومندی پیر و جوان است. امام علی (ع): شام پیامبران در آغاز شب است. شام را ترک نکنید که ترک آن سبب ویرانی بدن می شود. امام باقر (ع): آغاز ویرانی بدن، ترک شام خوردن است. امام صادق (ع): ترک شام خوردن، مایه پیری زودرس است. وجود
حدودا دویست و پنجاه آیه در قرآن و صدها روایت پزشکی از معصومین علیهم
السلام در مورد عادات غذایی و سبک تغذیه، همگی دلایل آشکاری بر اهمیت رژیم
غذایی صحیح و رعایت آداب تغذیه در اسلام می باشد. ،اهمیّت تغذیه صحیح و تاثیر آن بر سلامتی
افراد عاملی برای ایجاد توصیه های از طرف معصومین (علیهم السلام) با عنوان
آداب غذا خوردن شده است. پرهیز از غذای داغ: حضرت علی (ع)فرمودند:« الْحَارُّ غَیْرُ ذِی بَرَکَةٍ وَ لِلشَّیْطَانِ فِیهِ نَصِیبٌ» در غذای داغ برکتی نیست و برای شیطان در آن نصیبی است. از امام صادق(ع) روایت شده که فرمودند:« إِنَّ النَّبِیَّ ص أُتِیَ بِطَعَامٍ حَارٍّ جِدّاً فَقَالَ …لِیُطْعِمَنَا النَّارَ أَقِرُّوهُ حَتَّى یُمْکِنَ فَإِنَّهُ طَعَامٌ مَمْحُوقٌ الْبَرَکَهلِلشَّیْطَانِ فِیهِ نَصِیب» برای پیامبر (ص) غذا بسیار داغ آوردند.حضرت فرمود: چنین نیست که خداوند، آتش را خوراک ما نهاده باشد. آن را در جایی بگذارید تا سرد شود و آرام بگیرد، زیرا غذای داغ برکت ندارد و برای شیطان در آن بهره ای است.
امروزه ثابت شده است که بیماری سل روده، غالبا از طریق فوت کردن در ظروف آب و غذا منتقل می شود.این در حالی است که میکروب سل (بر عکس بیشتر باکتری ها در دمای پایینتر از دمای جوش از بین می روند) در دمای بالاتر از دمای جوش مقاومت می کند. محققان طی انجام تحقیقاتی در منطقه سودان متوجه شده اند که بیشتر مردم آنجا به بیماری سل روده مبتلا هستند. هنگامی که پزشکان در این مورد به تحقیقات بیشتری پرداختند، به این نتیجه رسیدند که آن ها عادت دارند نوشیدنی گرم بنوشند و در آن فوت کنند. محقیقان معتقدند مصرف غذای داغ تمام سلول های مسیر عبور غذا را می سوزاند و بعد به حالت سرطانی در می آورد؛ سلول های سرطانی مانع از ترشح مواد لازم، برای هضم غذا می شود و برای ایجاد انواع بیماری های گوارشی، مانند سوء هاضمه می شود. همچنین آنها معتقدند؛ مصرف غذای داغ با حجم زیاد، باعث انبساط ماهیچه های معده شده و افراد را به پرخوری عادت می دهد.
پرهیز از صحبت هنگام خوردن غذا:
در حدیثی آمده« کَانَ أَبُو الْحَسَنِ ع إِذَا أَکَلَ أَحَدُنَا لَا یَسْتَخْدِمُهُ حَتَّى یَفْرُغَ مِنْ طَعَامِه» امام رضا(ع) هنگامی که بایکی از ما( اصحاب) غذا می خورد. با او سخن نمی گفت تا اینکه غذا خوردن وی تمام شود.
روایت مذکور از جمله روایاتی است که مربوط به بهداشت تغذیه می شود. به نظر می رسد که نهی از سخن گفتن هنگام صرف غذا از جانب معصومین(ع برای جلوگیری از انتشار میکروب ناقل بیماری جذام باشد که میکروب آن در سال1873 کشف شده است و بیشتر جوان ها را مبتلا می کند.
از روزی که میکروب ها وارد بدن افراد می شود تا روزی که علائم بیماری ظاهر می گردد (دوره کمون بیماری) به طور متوسط 7 سال است ولی این زمان بسیار متغیر است. (از دو ماه تا سی سال دیده شده است) و راه سرایت آن بیشتر از مخاطهای تنفسی یا پوست آزرده می باشد، سابقاً تصور می کردند از راه دستگاه هاضمه امکان سرایت است ولی امروزه آن را رد کرده اند.
پرهیز از راه رفتن هنگام خوردن غذا:
امام صادق (ع) فرمودند: «لا اکل و انت ماش الا ان تفطرّ الی ذلک» در حالت راه رفتن غذا نخورید مگر این که ناچار باشید».ازخوردن هنگام راه رفتن نهی می کند که علاوه بر مسائل اخلاقی به لحاظ پزشکی هم صحیح است.
زیرا در صورت صرف غذا همزمان با راه رفتن، ممکن است سیستم عصب مرکزی در پیام رسانی به دستگاه گوارش کوتاهی کرده و باعث شود، حرکات دودی معده و روده بخوبی انجام نشود و در ترشح شیره های گوارشی و آنزیم ها هم اختلال پیش آید و در نتیجه دستگاه گوارش در هضم و جذب غذا دچار مشکل جدی شود.
پیامبر(ص) فرمودند:« وَ أَمَّا الْأَدَبُ فَتَصْغِیرُ اللُّقْمَةِ وَ الْمَضْغُ الشَّدِید» اما از آداب غذا خوردن، کوچک گرفتن لقمه و جویدن کامل آن است». حضرت علی (ع) فرمودند:.... « جَوِّدِ الْمَضْغَ.... فَإِذَا اسْتَعْمَلْتَ هَذَا اسْتَغْنَیْتَ عَنِ الطِّبِّ، غذا را خوب بجو،... که در صورت رعایت این موضوع به دکتر نیازی نیست».
اگر غذا را به آهستگی و خوب بجویم و با بزاق دهان آغشته کنیم تا در دهان به طور کامل مخلوط بشود و نرم گردد علاوه بر اینکه گام بزرگی در جهت بهبود هضم و جذب غذا برداشته ایم، زمینه سلامتی دندانها را فراهم نموده ایم زیرا در اثر خوب جویدن، دندانها غیر قابل نفوذ برای میکروب ها می گردد و از پوسیدگی و لق شدن آنها هم جلوگیری می شود.
هنگامی که غذا را به آرامی می جویم، مواد کمتری مصرف می شود.همچنین از غذا لذت بیشتری می بریم، علاوه بر این انرژی بیشتری برای فعال سازی از تحرک روزانه کسب می کنیم زیرا از انرژی ذخیره شده ما صرف هضم تکیه های درشت غذا نمی شود.
|