چرا آدم و حوا با این که زن و شوهر بودند از نمایان شدن عورت های خود شرمسار شدند؟
پاسخ
در قرآن مجید، عکس العمل حضرت آدم و حوا، بعد از خوردن از شجره ممنوعه و خروج از بهشت و از دست دادن لباس هایشان، این طور بیان شده است:«... فلما ذاقا الشجره بدت لهما سوءاتهما و طفقا یخصفان علیها من ورق الجنة و نادیهما ربهما الم انهکما عن تلکم الشجرة...»[1]یعنی: ... و هنگامی که از آن درخت چشیدند، اندامشان (عورتشان) بر آنها آشکار شد و شروع کردند به قرار دادن برگ های درختان بهشتی بر خود تا آن را بپوشانند و پروردگارشان آنها را ندا داد که آیا شما را از آن درخت نهی نکردم...» |
در این آیه و آیات دیگر، اشاره به این که حضرت آدم و حوا از یکدیگر شرمسار شدند، نشده است. گر چه آنان بلافاصله خود را پوشانیدند، و شاید بتوان استفاده کرد که آنها شرمسار شدند، ولی این شرمساری از جهت این که همسری عورت همسر خود را دیده است نبوده، زیرا از نظر ادیان الهی، زن و شوهر به منزله لباس یکدیگر هستند و هیچ منعی وجود ندارد که تمام بدن یکدیگر را ببیند. اما عریان شدن همسری در مقابل همسرش، گاهی اختیاری است و برای لذت بردن و استفاده کردن از نعمت همسری است، که جای هیچ گونه شرمساری ندارد، و گاهی عریان شدن غیر اختیاری است. همان طوری که در مورد حضرت آدم و حوا اتفاق افتاد که چون «نهی» ارشادی پروردگار متعال را نادیده گرفتند، و از میوه شجره ممنوعه تناول کردند، این وضعیت نتیجه طبیعی آن اقدام بود.
در روایات پیامبر اکرم و اهل بیت علیهم السلام، برای حیاء اقسام و مراتبی ذکر شده است:
1- حیاء در مقابل خدا[2]
2- حیاء در مقابل ملائکه محافظ انسان[3]
3- حیاء از خود[4]
و فرموده اند که بالاترین حیاء، حیاء از خویشتن است. آری معصومین علیهم السلام و در مراتب پائین تر، اولیاء الله، هر گاه چنین حالتی برای آنان به صورت غیر منتظره پیش آید، در مقابل خداوند و در مقابل ملائکه شرمسار می شوند.
پس انبیاء و معصومین علیهم السلام، از یک درجه حیاء بسیار عالی برخوردار هستند و در مسائلی که شرعاً برای آنها مباح و حلال است، مثل دیگران عمل نمی کنند. در غذا خوردن، در صحبت کردن، در استفاده از امکانات مادی و در لذت های جنسی از همسر خود، رعایت شرایط زمان و مکان را می نمایند و بنابراین عریان شدن و پدیدار شدن عورت در یک فضای باز و بزرگ، برای حضرت آدم و حوا، امر ساده ای نبوده است و جای شرمساری داشته است و لو این که انسان دیگری در آنجا نبوده باشد.
[1]- سوره اعراف، آیه 22- ترجمه آیت الله مکارم شیرازی.
[2]- غرر الحکم- میزان الحکمه، ج 2، ص 568.
[3]- کنز العمال، خطبه 5751- میزان الحکمه، ج2، ص 568.
[4]- بحار الانوار، ج 7، ص 38- میزان الحکمه، ج 2، ص 569.