ایفای مسئولیت خانوادگی، ایثار، سعه ی صدر، سیاست، عقل، صبر، عفو و علم می خواهد. ریاست خانه مواظبت از خانواده است که «رئیس الْقَوْمِ خَادِمُهُم؛ رئیس یک قوم یا جمعیتی خدمتگزار آن است.»
گفته شده که چون زنان در انجام وظایف خویش کوتاهی کردند آنها را «موعظه» کنید و بهترین راه برای تأثیر موعظه مهربانی عطوفت و ملایمت است. قرآن شریف درباره ی «لقمان» می فرماید:
«وَ اذْ قَالَ لُقْمَانُ لِإِبْنِهِ وَ هُوَ یعِظُهُ یابُنَی لَا تُشْرِک بِاللهِ انَّ الشَّرْک لَظُلْمٌ عَظِیمٌ؛ لقمان در مقام موعظه ی فرزندش گفت: ای پسرک من، به خدا شرک نیاور که همانا شرک گناه بزرگی است.»[1]
در این آیه لقمان در مقام موعظه کردن، با تلطّف و عطوفت سخن می گوید، و فرزندش را با مهربانی پند می دهد و سپس گفته ی خویش را بر پایه ی استدلال استوار می کند. زیرا، تندی و پرخاش کردن نه تنها امکان تاثیر موعظه را از بین می برد، بلکه سبب گستاخی و تجرّی می شود.
برای موعظه ی خانواده استفاده از روایات اهل بیت، خاصه روایاتی که با آن موضوع خاص، تناسب بیشتری داشته باشد، بسیار ثمر بخش است. مثلا گفته می شود: در روایات آمده است: «زنی که در مقابل همسرش زبان درازی کند، زبانش در صف محشر آنقدر کشیده می شود که روز قیامت اهل محشر این زبان را پایمال می کنند». یا رسول گرامی صلی الله علیه و آله و سلم در شب معراج، در دوزخ زنانی را دیدند که از زبانهایشان آویزان شده بودند، هنگامی که علّت آن را از جبرئیل سوال کردند، جبرائیل گفت اینها زنانی هستند که در مقابل شوهرشان زبان درازی کرده اند.
البته، بیان این احادیث و موارد باید جنبه موعظه داشته و در کمال عطوفت باشد و هرگز با تندی و سوء خلق موعظه نکنیم که در این صورت نه تنها اثر مطلوب ندارد، بلکه اثر سوء خواهد گذاشت.
انسان دارای مجموعه ای از نیازها و غرایزی است که ارضاء نشدن و یا نقص در ارضای هر کدام از آن ها موجب تزلزل در شخصیت می گردد و ازدواج، بهترین پاسخ به این غریزه است. رهبانیت و پس زدن این غریزه هم کار صحیحی نمی باشد، چون جز تشنگی سیری ناپذیر و تنوّع طلبی و اضطراب، چیز دیگری در پی نخواهد داشت؛ بنابر این باید به ضرورت تأمین نیاز جنسی توجّه نمود، اما نه تنها از بعد مادّی و جسمانی. با تأمین صحیح این غریزه، نه تنها فرد از لحاظ روانی و اخلاقی به آرامش می رسد، بلکه جامعه نیز از سلامت اخلاقی و امنیت روانی و پایدار برخوردار خواهد شد. به هر حال، ازدواج نقطه آغاز شیرین زندگی مشترک زن و مرد است. امروزه در جامعه ای زندگی می کنیم که نمی توان برخی واقعیات را نادیده گرفت. ارتباطات ناسالم و یا برخی ازوداج هایی که انجام گرفته، بر اساس معیارهای غیر عاقلانه و غیر دینی بوده که سرانجامی جز جدایی و طلاق، کلاهبرداری و سوء استفاده جنسی و مالی، شیادی و هرزه گری و... در برنداشته است و بلای خانمان سوز جامعه و خانواده ها شده است. در اینجا بنابر ضرورتی که تا حدودی گریبانگیر جامعه به ویژه در فضای مجازی شده است؛ انواع ازدواج ها، به ویژه «ازدواج اینترنتی(E-Marriage)» خوبی ها و کاستی ها و آسیب های آن را بررسی می کنیم.
دین اسلام برای تمام ابعاد زندگی بشر دستورات و معارف سازنده ای را معین کرده است به نحوی که هیچ قضیه و مسأله ای نیست مگر این که خداوند تبارک و تعالی بیانی روشنگر را در آن ملاحظه کرده و از طریق انبیا و اولیا اعلام نموده است.
خواست خداوند در تکالیف و واجبات و محرمات به گونه ای است که در کمال انسان تاثیر گذار است ونقش سازنده ای در انسان و زندگی او دارد به شرط آن که انسان اعتدال و میانه روی را رعایت کند. زیاده روی حتی در عبادات و اعمال صالح هم در اسلام سفارش نشده، بلکه نکوهش نیز شده است.
امروزه زندگی های ما به دلایل مختلفی که غالبا خود برای خودمان درست کرده ایم مشکل شده است.
اسلام سبک زندگی صحیح و میانه و راحت و در مسیر رضای خداوند را برای ما فراهم کرده است، اما ما انسان ها با جاده های انحرافی مختلفی که برایش درست کردیم، سبک زندگی را تغییر داده و از مسیر صحیح زندگی اسلامی و دینی خارج شده ایم.
امروزه در جامعه ما و در زندگی فردی و اجتماعی ما، در خانواده، در روابط با اطرافیان، با پسر و دختر و با همسرمان مشکلاتی وجود دارد که گاهی ما را از زندگی سیر هم می کند؛ در حالی که دین مقدس هرگز چنین چیزی را برای ما ترسیم نکرده است و این ما هستیم که این مشکلات را درست کرده ایم.
ما اگر از منظر معنویت نگاه کنیم - که هدف انسان، رستگاری و فلاح و نجاح است - باید به سبک زندگی اهمیت دهیم؛ اگر به معنویت و رستگاری معنوی اعتقادی هم نداشته باشیم، برای زندگی راحت، زندگی برخوردار از امنیت روانی و اخلاقی، باز پرداختن به سبک زندگی مهم است. بنابراین مسئله، مسئله‌ی اساسی و مهمی است.
مسافرت، وسیله نجات شخص از چیزی است که از آن فراری است و یا موجب رسیدن او به چیزی است که بدان علاقه مند است.
سفر بر دو نوع است: یکی سفر ظاهری و جسمانی است از محل زندگی و وطن به بیابان ها و دشت ها و دیگری سفر به وسیله حرکت درونی است از پایین ترین مراتب تا ملکوت آسمان ها که برترین سفرها همین سفر، یعنی سفر باطن است، چرا که کسی که بر حال جمود و به همان صورتی که پس از تولد و بر اساس تقلید از پدران و نیاکان شکل گرفته است، باقی بماند، همواره در مرتبه پایین مانده و به درجه نازلی تن داده است و به جای فضای گسترده «بهشتی که به بهای آسمان ها و زمین است» تاریکی زندان و تنگنای محبس را برگزیده است.
در آداب مسافر از آغاز تا بازگشت ده مورد ذکر شده است که به شرح آن ها می پردازیم: