راهکارهای عملی درمان غیبت /پایگاه حوزه

راهکارهای عملی درمان غیبت

منابع : اختصاصی پایگاه حوزه 
کلید واژه ها :

از چراغ قرمز رد شدم، می دانم که کار اشتباهی هست ولی راستش کمی لذت داشت. توی مسیر برگشتن باز هم از چراغ قرمز رد شدم. تا اینکه خودم را در جلسه بسیار مهم دیدم. دست به اسلحه بردم اما بدون شلیک، ترورش کردم. به دنبال لذت بردن بودم. و چه لذتی داشت!!!

 سرمایه بزرگ انسان در زندگی، حیثیت اوست و هر چیز، آن را به خطر بیندازد، در واقع جان او را به خطر انداخته است. حتی گاه از میان بردن آبروی کسی، از نابودی شخص مهم تر است و اینجاست که در حقیقت گناه او از قتل نفس نیز سنگین تر است.

غیبت از آن دسته گناهانی است که به طور مستقیم شخصیت انسان ها را زیر سؤال می برد و گاهی آن را در نظر دیگران بی ارزش می کند؛ چرا که غیبت، همان گفتن سخن ناروا پشت سر دیگران است، که هرگز کسی بدان سخن رضایت ندارد. بر اساس مبانی دینی، غیبت به عنوان یک رفتار نابهنجار محسوب می شود. این رفتار ضدارزشی، موجب بروز آسیب ها و مشکلات متعدد اجتماعی می شود و از آنجا که متأسفانه در جامعه فعلی هم رواج دارد، بازخوانی و بازکاوی این پدیده با توجه به مدل های متنوع روابط جمعی، ضروری به نظر می رسد، تا با شناخت آسیب ها و درمان آن، گامی مهم در مقابل انحرافات، برداشته شود.

 

جلسه غیبت = جلسه ترور شخصیت

موضوع جلسه = بردن آبروی مؤمن

رئیس جلسه = شیطان

دبیر جلسه = نفس اماره

منشی جلسه = هوای نفس

زمان جلسه = وقت بیکاری

مکان جلسه = هر جا خدا فراموش شود

در قرآن کریم[1] و معارف دینی غیبت جزء گناه کبیره محسوب می شود، از این‎ رو در جامعه دینی، به عنوان یک امر ضد ارزش و یک رفتار نابهنجار محسوب می‎ شود. غیبت یک عمل مجرمانه و رفتار انحرافی است که با هنجارهای مهم اجتماعی، به ویژه جامعه اسلامی که هنجارهایش هم خاستگاه دینی دارد، ناسازگار است. این پدیدة نامطلوب نه تنها یک انحراف می باشد، بلکه آسیب اجتماعی نیز است؛ چون باعث نقض قواعد و موازین اجتماعی شده و ساختارهای بنیادی جامعه را مختل و آسیب زا کرده است. سزاوار است که غیبت کننده بداند که غیبت حسنات او را از میان می برد و به سیئاتش می افزاید. در اینجا به طور اجمال، به علل غیبت، آثار غیبت به گونه فهرست وار اشاره می کنیم.

علل و اسباب فردی غیبت:

1)                  همراهی و موافقت با دوستان؛

2)                  تبرئه نفس؛

3)                  شوخی و بذله گویی، مسخره و استهزاء؛

4)                  تعجب از فحشاء و منکر؛

5)                  رحمت و شفقت؛

6)                  غضب به خاطر خدا؛

7)                  کینه و عداوت؛

8)                  تصدیق بدون تحقیق؛

9)                  حسادت و پرحرفی.

علل و اسباب اجتماعی:

1)                  عرفی شدن غیبت؛

2)                  بیرون کردن رقیب از صحنه اجتماعی.

آثار اخروی غیبت:

1)                  محشور شدن با حلال کنندگان حرام الهی؛

2)                  جداشدن از خوبان؛

3)                  تأخیر در ورود به بهشت؛

4)                  تقدّم در ورود به جهنم؛

5)                  سنگین شدن بار گناه انسان در قیامت.

آثار فردی و تکلیفی غیبت:

1)                  بر باد رفتن ایمان؛

2)                  حبط و از بین رفتن اعمال نیک؛

3)                  خارج شدن از ولایت خدا به ولایت شیطان؛

4)                  از بین رفتن اجر روزه؛

5)                  قبول نشدن نماز و روزه تا چهل روز؛

6)                  مبطل روزه و وضو؛

7)                  مانع قبولی اعمال.

آثار فردی جسمی روحی:

1)                  بی رغبتی به عبادات و مشکلات؛

2)                  افسردگی ها و ناراحتی های روحی؛

3)                  پایمال گشتن ارزش وجودی و شخصیت معنوی.

آثار فردی وضعی:

1)                  فاش شدن اسرار و رسوایی؛

2)                  بی اثر شدن سخن؛

3)                  غفلت از عیب های خود؛

4)                  تغییر هویت و سلب اطمینان و افتادن از چشم مردم.

آثار خانوادگی غیبت:

1)                  تأثیر افراد خانواده از غیبت؛

2)                  گناه مضاعف والدین.

آثار اجتماعی غیبت:

1)                  اختلال در همبستگی اجتماعی؛

2)                  بی سازمانی اجتماعی؛

3)                  بی نظمی اجتماعی؛

4)                  کاهش روحیه جمعی و بهره وری در محیط سازمان؛

5)                  تزلزل موقعیّت و منزلت اجتماعی افراد؛

6)                  واگیری اجتماعی؛

7)                  ایجاد کینه و دشمنی.

پشتوانه و ضمانت اجرایی که قبل از درمان غیبت مورد توجه است:

1)                  پشتوانه اعتقادی و ایمان؛

2)                  یاد خدا؛

3)                  خودآگاهی؛

4)                  انتقاد پذیری یا انتقاد از خود.

درمان شناسی غیبت:

راه کارهای درمان:

1)                  آگاهی بیمار از وجود بیماری؛

2)                  آگاهی از منشأ بیماری و تشخیص راه کار درمان؛

3)                  تصمیم و اراده بیمار بر درمان بیماری؛

4)                  به کارگیری همه برنامه ها و راه کارهای درمان.

راهکارهای عملی فردی رفع غیبت:

1)                    دقّت در آیات و روایات، توجه به آثار غیبت.

2)                    توسّل به اهل بیت؛

3)                    ذکر خدا؛

4)                    خوش بینی؛

5)                    مراقبت از زبان؛

6)                    توجه به عیوب خود؛

7)                    تأمل در حال غیبت شونده؛

8)                    برخی ایرادها، عیب جویی از خداست؛

9)                    محبوبیّت تارک غیبت نزد خداوند؛

10)                توجه به علل و عوامل غیبت؛

11)                پرهیز از شبهه غیبت و اشتغال به کار مثبت؛

12)                راه کارهای عملی اجتماعی رفع غیبت:

13)                نظارت و کنترل اجتماعی؛

14)                روش یادآوری و تذکّر؛

15)                تشویق صالحان و تنبیه غافلان؛

16)                مسؤولیت اجتماعی برای حفظ حقوق دیگران.[2]

کلام آخر درمان غیبت:

درمان اصلی هر بیماری، جز با یافتن عوامل بیماری زا و اصلاح آنها امکان پذیر نیست. درباره غیبت نیز باید سراغ ریشه های آن در خود برویم که مهم ترین آنها انحصارطلبی، خودبینی، حسد، انتقام جویی، کینه توزی و شوخی و سرگرمی است. پس برای رها شدن از غیبت، ابتدا باید این ریشه ها را از میان برد.

راه مهم دیگر برای رهایی از این خصلت ناپسند اخلاقی، توجه به پی آمدهای ناخوشایند فردی و اجتماعی، مادی و معنوی آن است. هرگاه انسان به درستی دریابد که با غیبت، شخصیت خود و دیگران را از بین می برد، به یقین چنین عملی را انجام نخواهد داد. نابودی سریع همه نیکی ها و کشیدن جور گناهانی که آنها را مرتکب نشده، ولی به سبب غیبت، از شخص غیبت شونده به پرونده او منتقل شده است، از نتایج ناگوار غیبت است.

ای عزیز!

باید ریشه های غیبت، را شناسایی و سپس ریشه کن کرد و به آثار سوء آن توجه داشت. تا در ردیف مومنان قرار گیریم.

پی نوشت:

---

[1] غیبت در آیات قرآن: تفسیر آیه 11 و 12 سوره حجرات، آیه 12 سوره حجرات، آیه 12 سوره نور، آیه 148 و 149 سوره نسا، آیه 19 سوره نور، آیه 36 سوره اسرا، در تفاسیر مجمع البیان، جوامع الجامع، المیزان، و راهنما، آیه 12 سوره حجرات در تفسیر درّالمنثور.

[2] خادم حقیقت، سهیلا سادات،  غیبت در قرآن و حدیث.