امام زمان (عج) و اختلاف فقهاء/ منبع : پایگاه حوزه

امام زمان (عج) و اختلاف فقهاء

منبع : پایگاه حوزه  
کلید واژه ها :

پرسش

این که بین مراجع در بعضی امور اختلاف نظر است، آیا در نظارت امام زمان(عج) بر کار آنها اشکالی ایجاد نمی کند؟

پاسخ

1- آیا مراد شما اینست که باید امام عصر ( عج ) اجازه اختلاف نظر به فقها ندهد و همه آنان نظر واحد که همان واقعیت است را بیان کنند ؟ در این صورت یک لازم دیگر پیش می آید و آن عدم حاجت به فقهای متعدد است یعنی چه یک فقیه و چه هزاران فقیه دیگر تفاوتی ندارند علاوه بر این دیگر روایاتی که گفته اند از اعلم و افقه و اتقی (دانشمند تر – فقیه تر – با تقوی تر) تقلید کنید هم منتفی می شود چون در هر صورت نظر واحدی ابراز می شود . و این نظریه لوازم دیگری هم دارد که فعلا از آن صرف نظر می کنیم . 2- در جواب این شبهه باید گفت که اولا در زمان غیبت معصوم احکام یا واقعی هستند یا ظاهری، احکام واقعی همان احکامی هستند که مد نظر خدا و پیامبر هستند و احکام ظاهری آن احکامی هستند که فقیه می خواهد از ظاهر ادله ( آیات روایات – ملازمات عقلی) آن را کشف و استنباط کند که گاهی به واقع می رسد (مصاب) و گاهی به واقع نمی رسد (مخطأ).

در صورتی که فقیه حکم واقعی را کشف کند دو ثواب و اگر به نتیجه ای دیگر ( حکم ظاهری ) برسد یک ثواب خواهد داشت ، و البته این حکم ظاهری برای خود او و مقلدانش حجت است .

( با احتساب شرایطی مانند فحص از ادله و یاس از دیگر ادله ) و اگر طبق آن عمل کند اگر چه حکم واقعی نیست ولی به وظیفه ظاهری خود عمل کرده که هم معذور است که به واقع عمل نکرده است و هم مأجور است ( به خاطر انقیاد و یا مصلحتی دیگر که در سلوک این حکم ظاهری می باشد )

3- امام عصر ( عج) دو وظیفه دارد:

الف : ظاهری

ب: باطنی

وظیفه ظاهری او اظهار و بیان و اجرای احکام الهی است و وظیفه باطنی او هدایت اعمال انسانها و دستگیری از اولیاء خداوند و رساندن آنان به مقاصد معنوی و عالی است .

یعنی امام هم در باطن عالم ( ملکوت ) امام است و هم در ظاهر آن ( تبیین و اجرای احکام و معارف الهی) که از اولی به ولایت تکوینی و از دومی به ولایت تشریعی تعبیر می شود، حال امام در زمان غیبت خود از وظیفه اول معاف است و ما از این جهت ( تبیین و اجرای احکام و معارف ) از وجود امام محروم هستیم ولی از جنبه دوم و ولایت تکوینی آن حضرت بهره مند هستیم که او حجت خداوند بر زمین است اگر هم امام عصر با اولیاء و مراجع معظم تقلید مرتبط باشد مربوط به بخش دوم (اجراء و تبیین احکام و معارف) نیست.

همه فقها موظفند احکام شرعی را از همین ادله موجود ( قرآن – روایات و ملازمات عقلی و ... ) تحصیل کنند و نمی توانند به این عنوان که با امام عصر (ع) ملاقات داشته و از راهنمایی او بهره مند گشته اند به عنوان دلیل علمی بر فتوای خود استفاده کنند .

آری ممکن است که امام عصر ( عج) در شرایط ویژه به بعضی از فقهاء با استناد به همین منابع موجود راهنمایی و جهت ارائه نماید مثلا بفرماید مستند این حکم فلان روایت است که در کافی یا فلان کتاب روایی می باشد .

با این حال اختلاف انظار فقهاء موجب تعالی و رشد احکام و حقوق گشته و این اختلاف نظر که بسیار اندک است، نمی تواند مضر وغیر سودمند باشد تا ان شاء الله خورشید عالم آرا سر از کوه غیبت بر آورد و همه انسانها از شعاع نورانی او بهره مند شوند.