سال نگارش و نویسنده اولین رساله عملی
پاسخ
درباره رساله های عملی باید این نکته را خاطر نشان کرد که در طول تاریخ اسلام علما همواره به نگاشتن چنین رسائل برای آگاهی مقلدان از احکام شرعی اهتمام داشتند و به طور نمونه کتاب گرانقدر من لا یحضره الفقیه به همین منظور از سوی شیخ صدوق نوشته شد.ولی به فراخور شرایط زمانه شکل این رساله ها متغیر بوده است مثلا در قرون نخستین علما کتاب های فقهی خود را به صورت روایی می نگاشتند و در واقع برای نقل فتاوای خود روایات مربوطه را می آوردند و در یا در حال حاضر رساله های عملیه به سوی کتاب هایی حاوی پرسش و پاسخ های شرعی می روند.اما درمورد اولین رساله های عملی که در زمره فقه استدلالی می گنجند می توان به کتاب الاحمدیه ابن جنید اسکافی و کتاب المتمسک بآل الرسول ابن ابی عقیل عمانی که به قدیمین مشهور بودند اشاره نمود.[1] واولین رساله ای که ویژگیهای این دوره و به زبان فارسی تالیف یافته،شاید رساله «جامع عباسی » مرحوم شیخ بهائی باشد. این رساله یکی از بهترین و ارزنده ترین آثار او است که در آن زمان بسیار مورد استفاده واقع شد، و اکنون نیز با اینکه بیش از سیصد سال از نگارش آن می گذرد بخوبی قابل فهم و درک است.[2] [1] القصاص علی ضوء القرآن و السنة، ج2، ص: 309 [2] اقتباس از کتاب ادوار فقه و کیفیت بیان آن ، جناتی، محمد ابراهیم و تأریخ الفقه الإسلامی و أدواره، ص: 375 |
نکاتی پیرامون تقلید
پاسخ
انسان موجودی است که دارای ابعاد متعدد و متضاد می باشد هم نیازهای زمینی دارد و هم سودای آسمانی و این ویژگی منحصر به فرد او باعث شده است که در نظام خلقت جایگاه خاصی را دارا شود. و این امتیاز او خود برنامه های متعددی می طلبد تا او را به کمال لایق هستی اش رهنمون سازد. و در این میان جهازات ادراکی و فهم و دریافت او اگر چه می تواند تا حدودی او را پیش برد اما مسلما تمام خواسته ها و کمالات او را برآورده نخواهد کرد و حاجتمند برنامه ای آسمانی است تا ابعاد معنوی و انسانی او را شکفته گرداند و تمام ظرفیت او را به فعلیت رساند. و این برنامه که خود سیر منطقی و تاریخی خاص خویش را داشته همان دین الهی است که در آخرین مرحله خود به شکل و نام اسلام بروز کرد و رهنما و دلیل کاروان انسانیت به سوی رسیدن به قله حق و حقیقت گردید این دین مبین الهی آدمیان را رها و یله وانگذاشت و برای دنیا و آخرت روح و جسم و فردیت و جامعه او طرح جامع و برنامه ای مدون ارائه نمود که این طرح ابعاد مختلف او را از حیث فکر و عمل و اخلاق فرا گرفته است و بهترین برنامه های ممکن را در هر یک از این ابعاد فراهم دیده است تا او را به نهایت کمال و سعادت ممکن نایل گرداند. |
چرا باید تقلید کرد
پاسخ
| با توجه به پرسش شما توجهتان را به مطالبی که قبلا در سایت آماده شده جلب می نماییم ذهن پرسشگر هر مسلمانی در جستوجوی فلسفه احکام شرعی است; - اهمیت آگاهی از فلسفه تقلید، نسبتبه دیگر احکام، بیشتر است زیرا: اولا: اصل لزوم تقلید، از مسائلی است که مکلف باید خودش به آن دستیابد و نمیتواند در این مساله تقلید کند . اگر مکلف مساله لزوم تقلید را دریافت، باب استفاده از فتاوای مجتهد به روی او باز میشود . ثانیا: فلسفه تقلید، در واقع همان دلیل و مستند و مدرکی است که لزوم تقلید را برای مکلف اثبات میکند; بر خلاف دیگر احکام شرعی که دلیل آنها امر و نهیهایی است که در قرآن و روایات موجود است، بدون اینکه لزوما در آنها به فلسفه احکام نیز اشاره شده باشد . در شریعت اسلام، واجبات و محرماتی (1) وجود دارد که خدای حکیم آنها را برای سعادت دنیا و آخرت انسان تشریع کرده است; واجبات و محرماتی که اگر انسان آنها را اطاعت نکند، نه به سعادت مطلوب میرسد و نه از عذاب سرپیچی از آنها - در صورت مخالفت - در امان است . از سوی دیگر، چنین نیست که هر مسلمانی بتواند به آسانی، احکام شرعی را از قرآن و روایات و یا از عقل خود در یابد . نه قرآن مانند یک کتاب حقوقی یا رساله عملیه، احکام شرعی را به طور صریح بیان کرده است، و نه روایات معصومین علیهم السلام چنین است، و نه عقل بشر به تنهایی میتواند همه احکام را دریابد . |
معنای تقلید
پاسخ
معنای تقلید، پیروی و اخذ دانش و آشنایی با وظیفه شرعی کسی که نمی داند از کسی که می داند می باشد، بنا بر این کور کورانه نخواهد بود و مشورت نیز نمی باشد. |
تقلید در اصول دین
پاسخ
تقلید در اصول دین جایز نیست. اما توضیح مطلب: دین دارای شریعت و اصول می باشد، شریعت و فقه دین را یا باید با ادله تفصیلی بدست آورد یا بوسیله تقلید از کسانی که مجتهد و خبره، همچنین متخصص در فقه هستند، دریافت نمود، اما اصول دین چون بحث اعتقادی است و مربوط به اعتقادات ما می شود، باید از روی دلیل و کسب یقین باشد و دیگر جایی برای تقلید باقی نمی ماند و نمی تواند مرجع تقلید داشته باشد. آری در اصول دین و معارف دینی هم، متخصصین و خبرگانی هستند که ادله و شواهد خود را بر صحت و درستی گزاره های دینی در اختیار عموم می گذارند؛ اما این به معنای تقلید نیست، بلکه به معنای این است که آنان کار علمی کرده اند و بیان خود را با استدلال و دلیل آورده اند و اگر ما استدلال آنان را متقن نیافتیم، نمی توانیم حرف آنان را بپذیریم، بلکه باید برای پذیرش آن دلیل کافی داشته باشیم.[1] |