تقلید ابتدائی و احکام مورد نیاز انسان بالغ
پاسخ
| در جواب سوال اول شما باید بگوییم که تقلید ابتدائی مختص کسانی است که تازه به سن تکلیف رسیده اند و باید از مرجع تقلید اعلم و جامع الشرایط تقلید کنند در مقابل تقلیدی عدولی و یا رجوعی که برای کسانی است که مقلد بوده اند اما مرجع آن ها یا فوت کرده است و یا ویژگی های یک مرجع را از دست داده و به اصطلاح ملکه اجتهاد او از دست رفته است مانند مرجعی که مجنون شود.بنابراین بالغان مامور به تقلید ابتدائی هستند. درباره سوال دوم شما باید گفت که به دلیل گستردگی موضوعات مورد احتیاج یک بالغ تازه تکلیف ما نمی توانیم به صورت تفصیلی برای شما لیست احکام را با جزئیات آن ها بارتان ارسال کنیم لذا به شما اجوبةالاستفتائات حضرت آیت الله خامنه ای (مدظله العالی) را که از مجموعه از سوالات و جواب ها تشکیل شده و بسیار کاربردی است توصیه می کنیم ضمن اینکه رجوع به رساله های عملیه نیز مفید است [1]البته طبیعی است که در ابتدا یک مکلف ابتدائی باید ابتدا از مسائل طهارت نظیر غسل و وضو آگاه شود و توجه به نماز و احکام آن را در اولویت قرار دهد. |
فرق بین مجتهد و مرجع تقلید
پاسخ
مجتهد کسی است که می تواند حکم خدا را از کتاب و سنت استنباط کند[i] . از بین مجتهدین کسانی می توانند مرجع تقلید باشند که دارای شرائط ویژه ای باشند.یعنی از مجتهدی باید تقلید کرد که مرد و بالغ و عاقل و شیعه دوازده امامی و حلال زاده و زنده و عادل باشد. و نیز بنابر احتیاط واجب باید از مجتهدی تقلید کرد که حریص به دنیا نباشد و از مجتهدین دیگر اعلم باشد، یعنی در فهمیدن حکم خدا از تمام مجتهدین زمان خود استادتر باشد[ii]. |
چیستی اجتهاد
پاسخ
اجتهاد به معنای فراوانی تلاش و کوشش است[i] و در اصطلاح علم اصول عبارتست از اقتدار و توان بر ضمیمه کردن مقدمات استدلال (صغریات به کبریات) و تطبیق کبریات قضایا بر صغریات و استخراج احکام از آنها.[ii] و در واقع ملکهای است که تحصیل ادله بر احکام شرعی یا وظایف عملی شرعی و عقلی از آن حاصل میشود.[iii] و به تعبیر دیگر اجتهاد عبارتست از عملیات استنباط احکام شرعی از ادله تفصیلی آنان در شریعت.[iv] |
طریقه تشخیص اجتهاد مجتهد
پاسخ
| تحصیل در علوم حوزوی برای خود قواعد و شیوه های خاصّی دارد و رسیدن به مرتبه اجتهاد با شهادت خبرگان فن و اساتید و هم احساس و دریافت خود مجتهد ممکن می شود و این امر محتاج تمرین و ممارست فراوان در استنباط و دریافت احکام الهی است. همان گونه که یک استاد دانشگاه متوجه می شود که شاگردان او مهندس یا دکتر شده اند در علوم حوزوی هم تشخیص اجتهاد کار سختی نخواهد بود عناوین و نامهایی مانند آیت الله و حجه الاسلام و... هر کدام عنوان مقطعی از رشد تحصیلی و اجتهاد یک فرد است. |
اجتهاد در شیعه
پاسخ
| پاسخ اجمالی: در شریعت اسلام، واجبات و محرماتی وجود دارد که خدای حکیم، آن ها را برای سعادت دنیا و آخرت انسان تشریع کرده است و اگر انسان آنها را اطاعت نکند، نه به سعادت مطلوب می رسد و نه از عذاب سرپیچی از آنها در امان می ماند. برای شناخت احکام شرعی، آگاهی های فراوانی – از جمله: فهم آیات و روایات، شناخت حدیث صحیح از غیر صحیح، کیفیت ترکیب و جمع روایات و آیات و ده ها مساله دیگر لازم است که آموختن آنها، نیازمند سال ها تلاش جدی است. در زمان غیبت و عدم حضور امام معصوم (ع) با توجه به نیازمندی های مسلمانان به احکام شرعی و گستردگی زیاد آن، و با توجه به این که همۀ افراد توان و فرصت فراگیری و استنباط احکام را ندارند از این رو عده ای باید با جد و جهد و کوشش فراوان به مقام بلند اجتهاد نائل شده تا بتوانند احکام الاهی را از قرآن و سنت استخراج کنند و در دسترس سایرین که در این امر مقلد هستند قرار دهند همان طور که در سایر رشته های تخصصی نیز همین طور است که عده ای ویژه برای فراگیری آن علم و تخصص سعی و تلاش می نمایند و با نائل شدن به آن درجۀ علمی بقیه در آن مسئله به آنان مراجعه می کنند. |